خلاصه ماشینی:
"ترجمهی تفسیر طبری و تاریخ بزرگ وی از عربی به فارسی توسط ابو علی بلعمی،تألیف شاهنامههای ابو المؤید بلخی،ابو علی بلخی و دقیقی،تنظیم کلیله و دمنه توسط رودکی به دستور بلعمی،تألیف و تحریر کتب معروف جغرافیای اسلام از جمله المسالک و الممالک از سوی جیهانی،عجایب البلدان و گرشاسبنامه توسط ابو المؤید بلخی، از مهمترین آثار این دوره هستند.
ترجمهی تفسیر طبری و تاریخ بزرگ وی از عربی به فارسی توسط ابو علی بلعمی، تألیف شاهنامههای ابو المؤید بلخی،ابو علی بلخی و دقیقی،تنظیم کلیله و دمنه توسط رودکی به دستور بلعمی،تألیف و تحریر کتب معروف جغرافیای اسلام از جمله المسالک و الممالک از سوی جیهانی،عجایب البلدان و گرشاسبنامه توسط ابو المؤید بلخی،از مهمترین آثار این دوره هستند و به قبیلهی اغز تعلق داشتند.
به جز آثار متعددی که دربارهی تاریخ ایران و اسلام نگاشته شده و در حین پژوهش-یا طی فصول مجزا-رویدادهای عصر سامانی را مطمح نظر قرار دادهاند،و سوای مقالات تحقیقی که در نشریات معتبر علمی و دانشگاهی چاپ میشود؛تعداد کتبی که بهطور مستقل این دورهی پراهمیت را مورد واکاوی قرار دادهاند،چندان فراوان نیست.
دربار سامانیان و بهویژه نصر بن احمد سامانی،پناهگاه امن شعرا،نویسندگان و دانشمندان بود ایران نو نظر قرار ندادهاند بلکه کلیتی به نام سلسلهی سامانیان-در بستر رویدادهای تاریخی و فرهنگی-بخش اعظم کتاب را به خود اختصاص داده است.
در آنجا میخوانیم که از روزگار فرمانروایی نصر بن احمد تا پایان عصر سامانیان،بخش اعظم نیروی نظامی سامانی در مرزهای غربی آن دولت به خدمت مشغول بود و ظهور آل بویه و فتح بغداد به دست آنها(در سال 333 ق549/ م)این مسئله را تشدید کرد."