چکیده:
هنگامی که فناوری جدیدی به درون مجوعهای تزریق میشود، نقش و مسؤولیت عناصر موجود در آن دچار تغییر میگردد. با معرفی فناوری جدید در یک محیط و با برهم خوردن توازن میان عناصر انسانی و فنی موجود در آن، روشهای مشخص پیشین برای تعیین وظایف و مسؤولیتهای آن جامعه دچار ابهام و سرگردانی میشود. در چنین شرایطی لازم است که مسؤولیتهای جدید و ارتباطات نوین مشخص شده، به تفکیک بیان شوند تا افراد جامعه از جزئیات و لوازم نقشهای کپیبرداری از قدرت درک و اندیشهی بشری، رواج بحثهای فلسفی در مورد امکان ایجاد هوش کامپیوتری و شیوع نمایشهای علمی- تخیلی که در آن روباتهای انساننما دارای قدرت فکر و تصمیمگیری هستند و انعطافپذیری کامپیوتر باعث شده که این تصور ایجاد شود که کامپیوتر (برخلاف سایر انواع فناوری) میتواند (و روزی به آن دست خواهد یافت) که دارای ظرفیت ادراکی مساوی با بشر باشد. به طور خلاصه، در حالی که مقصر دانستن اسلحه به خاطر کشتن شخص، غیر صحیح و نامعقول به نظر میرسد (چون اسلحه آدم نمیکشد، این انسانها هستند که آدم میکشند)، ولی مقصر دانستن کامپیوتر در شرایط مشابه میتواند قابل قبول باشد و موجب گردد برای رفع اتهام از انسانها به آن متوسل شد. بنابراین بررسی دقیق این که آیا کامپیوترها میتوانند دارای مسؤولیت اخلاقی شوند و اگر این گونه است چه زمانی این مسؤولیت بر عهدهی آنها قرار می گیرد از اهمیت بالایی برخوردار است. این بحث نه تنها به ما کمک میکند که ظرفیتها و محدودیتهای موجود در کامپیوتر را بهتر بشناسیم، بلکه میتواند به شناخت بهتر نقاط قدرت و ضعف خویش به عنوان انسان منتهی گردد.
خلاصه ماشینی:
دوم، برخی دیگر از نویسندگان این موضوع را مورد بحث قرار دادهاند که «آیا کامپیوتر میتواند از لحاظ اخلاقی مسؤول خسارتهای پیش آمده باشد و اگر این گونه است، چرا؟» سوم، گروهی دیگر از محققان مطالبی پیرامون امکان واگذاری قدرت تصمیمگیری به سیستمهای کامپیوتری و این که این کار در چه زمانی انجام می شود، ارایه دادهاند.
گاتر بارن 1 فریدمن 2 و کان 3 جانسون 4 و مولْوی 5 نسن بام 6 و لاد 7 از دیگر دانشمندانی هستند که موضوع مسؤولیّت کامپیوتری را به صورت کلی مورد بحث قرار دادهاند و در این بین موری 8 و کاس 9 ملاکهای محکمی را برای افراد مختلف درگیر و مسؤول ارایه دادهاند.
4 ایدهی الزامآور «مسؤولیّت جمعی»، ممکن است باعث گردد افراد درگیر در کارهای کامپیوتری حس مسؤولیّتپذیری در خود ایجاد کنند، ولی اگر این روند فاقد ضمانت اجرایی باشد و ترتیبی برای روشن نمودن مقصر اصلی در صورت بروز اشتباه ندهد، سدی در مقابل پیشرفت صنعت کامپیوتر و همچنین مفهوم مسؤولیّت جمعی میگردد.
1 برای مثال، طرّاحی مجدّد کامپیوترها به نحوی که احساس حضور آنها کلاً حذف گردد یا به حداقل برسد (مثل این که کنترل فایلها و برخی دیگر از قسمتها در اختیار انسانها قرار گیرد)، موجب میشود که این تصور که کامپیوتر خود یک عامل مستقل است تا در نتیجه دارای مسؤولیّت -Friedman and Millett, "Reasoning About Computers as Moral Agents: A Research Note.
علاوه بر این، از آنجا که داشتن دانش و آگاهی لازمهی تحقّق مسؤولیّت است، مسؤولیّت کاربر بستگی به این دارد که او -Cass, "Expert Systems as General-Use Advisory Tools: An Examination of Moral Responsibility" P: 73.