چکیده:
پوشاک اقوام محلی،بهویژه زنان،از مؤلفههایی نظیر طرح،رنگ و نقش برخوردار است.از کنار هم قرار گرفتن این عوامل،ترکیبات خاصی در پوشاک هر منطقه به وجود میآید.این پژوهش به مطالعهی پایپوشهای آن دسته از زنانی که در جوامع کوچک روستایی در بخشهای مختلف ایران زندگی میکنند،پرداخته است.هدف اصلی این تحقیق یافتن شباهت میان این پایپوشها و عوامل مؤثر در آن میباشد که در راستای معرفی پاافزار بومی زنان به صورت مجزا از یکدیگر،محقق شده است.روش پژوهش انجامشده از نوع اسنادی است.از نتایج حاصل از آن،میتوان به وجود ارتباط تنگاتنگ میان پایپوشها و شرایط زندگی زنان اشاره کرد.زیرا مشاهده میشود که در انجام فعالیتهایی نظیر؛زراعت،دامداری و همچنین ییلاق و قشلاق،به چگونگی ساختار پایافزارها توجه شده است و همواره نوعی را مورد استفاده قرار میدهند که آسایش آنان را به هنگام کار فراهم آورد.همچنین شباهت چشمگیری میان کفش آن دسته از زنانی که در شرایط مکانی و اقلیمی نظیر هم زندگی میکنند،دیده میشود.از سویی با انجام چنین پژوهشهایی میتوان به نکاتی ظریف و مرتبط با فرهنگ اقوام،در زمینه پوشاک پیبرد.
خلاصه ماشینی:
"تصویر(1)کفش بانوان کردستان (به تصویر صفحه مراجعه شود) منبع:ضیاءپور،6431:51 تصویر(2)کفش بانوان کرمانشاه به نام گیوهی کرمانشاهی (به تصویر صفحه مراجعه شود) منبع:همان،34 در آذربایجان غربی،کردها در قالب طوایفی مختلف سکونت دارند،اما کفش بومی زنان این نواحی را میتوان در یک شکل کلی از چرمی رنگی و یک تکه دانست که از کف پا به بالا میآید و رویهی آن بر پشت پا با نخهای ابریشمی ضخیم و الوان،زهکشی میشود و معمولا بر نوک پنجه و جلوی دهانهی کفش،منگولههایی ابریشمی میدوزند(ضیاءپور،6431:93-04 و 25)(تصویر 3).
تصویر(52)کفش محلی زنان آذربایجان شرقی (به تصویر صفحه مراجعه شود) منبع:ضیاءپور،6431:852 لرستان این استان در غرب ایران واقع است.
شکل ظاهری پوشاک این اقوام ویژگیهای خاص خود را دارد که تحت عنوان لباس لری قابل تفکیک از پوشاک محلی سایر اقوام است،اما ساکنان شرقی که تحت عنوان لر بزرگ شناخته شده بودند، همان بختیاریهای فعلی ایران را تشکیل میدهند که در ادامه به شرح پایپوشهای آنها خواهیم پرداخت.
تصویر(62)گیوه ملکی (به تصویر صفحه مراجعه شود) منبع:پرشین پرشیا،8831 اما باتوجه به شواهد موجود«نباید فراموش کرد که[بسیاری از این زنان]به علت تأثیر همجواری نسبت به استفاده از کفشهای شهری یا کفشهای دوخت محلی به تقلید از کفشهای شهری دریغ ندارند»(ضیاءپور،6431:421)صحت این مسئله در توضیحات سیاحی دیگری به نام«سرلایارد»که در زمان محمدشاه قاجار به ایران سفر کرده بود،کاملا واضح است.
تصویر(82)گیوه ملکی منبع:همان تصویر(92)گیوه موتوری (به تصویر صفحه مراجعه شود) منبع:همان به دنبال تغییر و تحولات در پوشاک قشقاییها،پایپوشهای آنها نیز تغییراتی کرد،به اینصورت که امروزه بیشتر از کفشهایی با طرح و دوخت شهری استفاده میکنند،اما هیچگاه این مسئله باعث از میان رفتن پایپوشهای سنتی آنها نشده است و همچنان در شهرهایی نظیر آباده،شیراز و در بعضی روستاهای دیگر،این ملکیهای زنانه دوخته میشوند(کیانی،7731:911 و 421)."