چکیده:
ادبیات غنایی،حماسی،تعلیمی،نمایشی از جمله انواع مختلف ادبی به شمار میرود.ادب غنایی و حماسی نه تنها در بین فارسی زبانان،بلکه در بیشتر ملتها از مهمترین و ابتداییترین انواع ادبی بهشمار میآید.بررسی غزل به عنوان یکی از مهمترین قالبهای شعر غنایی و تأثر آن از حماسه در سیر تاریخی خویش از جمله مباحثی است که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است. انقلاب اسلامی و هشت سال دفاع مقدس،تحولات عظیمی در عرصهء ادبیات ایران بهجای نهاد.توجه به قالبهای کلاسیک شعر فارسی در عرصهء ادب انقلاب و دفاع مقدس از جمله ویژگیهای ادبی این عصر است.در این میان غزل با چهرهای دیگرگون متجلی شد.این قالب کهن شعر فارسی برای بیان احساسات و عواظف ژرف شاعر که بیتأثیر از حوادث اجتماعی،سیاسی انقلاب نبود،با عناصر حماسی پیوند خورد و حماسه را در بزمی زیبا در کنار گرفت.تلفیق این دو جنبه به ظهور غزل-حماسه انجامید. فرید از جمله شاعران برجستهء انقلاب و دفاع مقدس،در مجموعه غزلهای خویش باعنوان پری ستارهها،به وضوح تلفیق حماسه و غزل را به نمایش گذاشته است.«غزل-حماسه»های این شاعر انقلاب شواهدی نیکو و زیبا در به تصویر کشیدن این غالب نوپای ادب انقلاب است.
خلاصه ماشینی:
"نشریهء ادبیات پایداری دانشکدهء ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان سال اول،شمارهء اول،پاییز 8831 حماسه در بزم غزل بحثی پیرامون«غزل-حماسه»در ادب انقلاب و دفاع مقدس*(علمی-پژوهشی) دکتر محمود براتی عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان مریم نافلی دانشجوی کارشناسی اشد چکیده ادبیات غنایی،حماسی،تعلیمی،نمایشی از جمله انواع مختلف ادبی به شمار میرود.
چه شد که بر دل من چون ترانهای غمگین دوباره داغ شهادت نشست و پنهان شد به خانهء دلم آن باغ خلسه پنجرهای گشوده بود ولی باز بست و پنهان شد بدین بهانه کزین پس همیشه پیش توام تمام آینهها را شکست و پنهان شد (پری ستارهها:542) در این ابیات آیا مرگ آرمانی شاعر-شهادت-که از پر جلوهترین عناصر حماسی به شمار میرود،در قالب معشوقی ظریف و دلربا به تصویر کشیده نشده است؟گویی فرید تار حماسه را به پود غزل در آمیخته و حریری نگارین در پیش چشم مخاطب به نمایش گذاشته است.
دوباره راه مصیبت به کربلا افتاد مگر که شانه به موی سری بریده زدند (همان:901) نوبتی عدل علی پهلوی باطل را درید حق کامل را از آن طرار با خنجر گرفت (همان:46) پرچم فتحی درخشان بود در روز نبرد چون درفش صبح صادق،گرد جولان علی (همان:081) کمال غربت او را بین که دشمن و دوست ز دور بوسه بر آن روی به خون دویده زدند (همان:801) بیا که سکهء خونین اشک را امشب به نام سیز نخستین به خون تپیده زدند (همان:801) شکوه بین که اساطیر جانفشانی دست بر آن حماسهء در بستر آرمیده زدند (همان:801) زهی به خشم صبورش!که دید و تاب آورد چو تازیانه به بازوی آن شهید زدند (همان:801) شعر انتظار نیز از دیگر نمونههای به تصویر کشیدن حماسه در غزل انقلاب است."