چکیده:
در این گفتوگو آقای سروش ابتدا به تبیین ماهیت روشنفکری دینی میپردازد و نقادی را مهمترین عنصر این جریان تلقی میکند. وی در ادامه به بحث نسبت بین اصلاحات و روشنفکری دینی اشاره کرده و معتقد است که اصلاحات در حقیقت میوه و محصول تلاش روشنفکران دینی میباشد. مباحث رابطه بین دین و دموکراسی، مردمسالاری دینی و نقش روشنفکران دینی در عرصه قدرت نیز در این گفتوگو بدان اشاره شده است. علل ناکامی اصلاحطلبان در دوران هشت ساله بهعنوان آخرین بحث در این گفتوگو مورد بررسی قرار میگیرد.
خلاصه ماشینی:
"به عنوان مثال وقتی که در آلمان من، ایشان و محمد ارکون با یکدیگر سخن میگفتیم، آقای ابو زید به شدت منکر عرضی بودن زبان عربی نسبت به قرآن بود و آن را ذاتی میدانست و در یکی از مصاحبههایش هم این نکته را یادآوری کرده بود، اما من به تعریفی که در مقاله «ذاتی و عرضی در ادیان» آوردهام، معتقد هستم که زبان عربی جزء عرضیات دین اسلام است، مثل بسیاری عرضیات دیگر.
شما به عنوان مدافع روشنفکری دینی، چه دلایلی در رد نظر آنها دارید؟چرا میگویید اصلاحات شکست خورد؟ به عنوان مثال اگر عدهای مبارز را بگیرند و زندان کنند آیا به معنای شکست مبارزه است؟ناکامی که میتوانیم بگوییم؟ناکامی با شکست بسیار تفاوت دارد؛ ناکامی مثل این است که ظرفی داشته باشیم که ظرفیت آن دو لیتر باشد، اما ما انتظار چهار لیتر از آن داشته باشیم، اما شکست یعنی اینکه اصلاح بطری شکسته باشد.
به نظر شما احیای اصلاحات سیاسی نیازمند چه بازاندیشیهایی است و اصلاحطلبان از تجربه هشت سالی که بر مسند قدرت قرار داشتند و چهار سالی که در حاشیه بودند، چگونه باید استفاده کنند؟ مسئله دیگر این است که روشنفکران دینی چگونه میتوانند به احیای اصلاحات کمک کنند؟من همچنان ترجیح میدهم اصلاحطلبان در سایه حکومتی نسبتا معتدل به جامعه مدنی روی آورند."