چکیده:
کتاب الرجال برقی از آثار کهن رجالی شیعه است که تاکنون سهبار(تهران: انتشارات دانشگاه تهران،1383 ش؛قم:مؤسسهء نشر اسلامی،1419 ق؛کتابخانهء آیت الله العظمی مرعشی نجفی،1428 ق)تصحیح و منتشر شده است.در نوشتار حاضر پس از معرفی اجمالی خاندان برقی،و بحث دربارهء صحت انتساب کتاب الرجال به احمد بن محمدبرقی(متوفی 274 یا 280)،سه چاپ مختلف کتاب باهم مقایسه و میزان دقت،اعتبار و کیفیت آنها تحلیل شده است.نتیجهء حاصل از این بررسی آن است که با گذشت افزون بر 45 سال از انتشار نخستین تصحیح این کتاب،همچنان چاپ دانشگاه تهران از حیث اعتبار،دقت در ضبط اعلام و فواید رجالی بر چاپهای بعدی برتری دارد.
خلاصه ماشینی:
"42 محقق در مقدمه دربارهء انگیزهء خود از تحقیق مجدد این اثر(به رغم عدم دستیابی به نسخهای جدید)گفته است که چون عناوین کتاب(اسامی رجال)به ترتیب الفبایی ذکر نشده و تصحیف و تحریف زیادی در آنها رخ داده است،در تحقیق تازه اسامی رجال (که در نسخ خطی و چاپی مصون از سقط و تحریف نماندهاند)،برمبنای دیگر کتب رجالی،تاریخی یا حدیثی اصلاح شده52و توضیح آنها در پاورقی آمده است.
البته محقق چاپ دوم،تنها دربارهء مواردی که علامت* دارند توضیحی در پاورقی آوده است و فهم سبب باقی موارد را به خواننده واگذار کرده است!این تفاوتها در ذیل فهرست شده اند: -3831،ص 3:ابو برزة جابر بن عبد الله-9141،ص 23:01-ابو برزة،11- جابر بن عبد الله -3831،ص 7:ابو جمیلة عنبسة بن جبیر-9141،ص 93:08-ابو جمیلة،18- عنبسة بن جبیر -3831،ص 7:ابو ماویة[بن]وهب بن الأجدع بن راشد-9141،ص 93:28- ابو ماویة،38-وهب بن الأجدع بن راشد -3831،ص 7:ابو سخیلة عاصم بن طریف-9141،ص 04،48-ابو سخیلة، 58-عصم بن طریف* -3831،ص 9:عامر بن النمط.
هرچند عنوان طبقات الرجال در میان کتابهای محاسن برقی ذکر شده است،ولی محقق در مقدمه تاکید کرده است که این کتاب با عنوان الرجال یا رجال البرقی شهرت یافته و در صفمهء نخست مخطوطات مورد اعتماد در این تحقیق نیز همین نام درج شده است.
و بسا این منابع نیز اطلاعات خود را از همان رجال برقی اخذ کردهاند،چنان که مصحح چاپ نخست بارها در پاورقی یادرآوری کرده است که نام فلان راوی تنها در رجال برقی آمده است و در دیگر منابع متقدم رجالی اثری از او نیست."