خلاصه ماشینی:
>گزارشی از یک مطالعهء جغرافیائی بقلم خانم دکتر درهء میر حیدر استادیار دانشکدهء ادبیات و علوم انسانی آقای پروفسور کالدول که در رأس هیئت باستانشناسی آمریکا در شهریور ماه گذشته بایران آمده بود از اینجانب نیز دعوتی بعمل آورد تا بعنوان مشاور جغرافیائی همراه هیئت بکرمان بروم-هدف از این مسافرت انجام یک سلسله عملیات حفاری و تحقیقات باستانشناسی در تل ابلیس بود که در 18 کیلومتری جنوب شرقی مشیز(بردسیر) کرمان واقع شده است.
این آثار از نظر باستانشناسان شایان توجه و اهمیت فراوان میباشد و در نتیجهء تحقیقاتی که با استفاده از روش«کربن 14»برای تعیین تاریخ دقیق این آثار بعمل آمده معلوم میگردد که این محل در حدود 7000 سال پیش توسط یک عده مردم صنعتگر و کشاورز مسکون بوده است بقایای گندم سوخته شده نشانهء وجود قدیمترین جامعهء کشاورز در مشرق ایران میباشد.
البته در این مورد حدسیات زیادی میتوان زد از آن جمله ممکنست وقوع زلزله و یا سیل را عامل اصلی قلمداد کرد ولی چون هیچ دلیل و شاهدی که مبنی بر مرگ دستهجمعی عدهای باشد موجود نیست بنابراین تنها جواب قابل قبول را میتوان در تغییر ناگهانی شرایط مساعد برای زیست و بخصوص نبودن آب پیدا نمود و در اینمورد آثار یک بستر قدیمی رودخانه که در 500 متری مشرق تل واقع شده بما کمک مینماید این بستر قدیمی که از طرف جنوب غربی بدرهء آب لالهزار متصل میگردد این فکر را بوجود میآورد که رود فعلی لالهزار که در 7 کیلومتری مغرب تل ابلیس جاریست سابقا از مشرق تل میگذشته و بطرف شمال شرقی جاری میگردیده است بعدها در تاریخی که برای ما معلوم نیست در اثر پیدایش تپههای متحرک که امروز نیز در حوالی دره دیده میشوند.