چکیده:
گرچه هیچ حرفهمندی نیست که بینیاز از یک نظام اخلاقی باشد؛اما چنین امری در حرفههای خدمتمداری چون کتابداری و اطلاعرسانی،نمودی مضاعف دارد.با این حال،کمبود برنامههای آموزشی در زمینهی آموزش اخلاق حرفهای به کتابداران محسوس است.از دیدگاه این نوشتار،تدوین اخلاق حرفهای فراتر از نوشتن دستوری مجموعهای از بایدها و نبایدهاست.هرباید و نبایدی که مبنای فلسفی مستدل نداشته باشد،در حد دستوری فرمایشی باقی خواهد ماند.بر این اساس،نگارنده،نظریهای تحتعنوان«نظریهی کارکرد تعادلی کتابخانهها»را به عنوان سنگ بنایی برای تدوین و نیز آموزش اخلاق حرفهای کتابداران و اطلاعرسانان پیشنهاد داده است.
خلاصه ماشینی:
"به عنوان نمونه،اسمیت3(2002)گلایهمند آن است که به رغم آنکه در چند سال اخیر،مبحث«اخلاق اطلاعات»-به عنوان محور اخلاق حرفهی کتابداری و اطلاعرسانی-به یک مسئله و موضوع حیاتی بدل شده،در برنامههای آموزشی علوم کتابداری و اطلاعات،دورههای کمی به این موضوع و مباحث مربوطه اختصاص یافته است؛حال آنکه در دانشکدهها و گروههای آموزشی علوم رایانه(بهویژه در ایالات متحده)هم دورههای آموزشی بیشتری در اینباره تدارک دیده شده و هم استقبال خوبی از برگزاری چنین دورههایی شده است4.
این موضوع که توزیع نابرابر اطلاعات میتواندبه ایجاد«دارا»و«ندار»اطلاعاتی و حتی میتواند به شکلدهی نوع خاصی از نظام طبقات اجتماعی بیجامد،ضرورت ایجاد تعهد اخلاقی در کتابداران و اطلاعرسانان را به عنوان وابستگان به حرفهای که میتواند در کاهش این توزیع نابرابر و تعدیل تبعات آن (شکافها و قشربندیهای طبقاتی)دخیل باشد،بیش از هرزمان دیگری آشکار ساخته است.
به عبارت دیگر،افزایش اهمیت جنبههای تمدنی و اجتماعی اطلاعات،رسالتها و تعهدات اخلاقی جدیدی را برای حرفهمندان شاغل در کتابخانهها و مراکز اطلاعرسانی(به عنوان نهادهایی اجتماعی و سازوکارهای اطلاعاتی غالبا غیر انتفاعی،همگانی و مردم سالار)پیش کشیده که لازم است این رسالتها و مسئولیتهای اخلاقی در قالب طرح جدی مسایل اخلاق حرفهای در برنامههای آموزشی/پژوهشی/صنفی،بشی از پیش مورد توجه و تدقیق قرار گیرند.
برای آگاهی از جدلیات و حواشی این نظریه نگاه کنید به: امیر ریسمانباف،"اطلاعات و جامعه؛بستری برای تبیین فلسفی خدمات کتابخانهها و مراکز اطلاعرسانی، دریچهای به سوی تدوین اخلاق حرفهای کتابداران(نظریهء کارکرد تعادلی)"،ارائه شده در دومین همایش سراسری دانشجویان کتابداری و اطلاعرسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کرمان (کرمان،30 آبان-1 آذر 1386)."