خلاصه ماشینی:
"در این نوشتار حضور و نقش زنان در اعتراض و مبارزه برای مشروطهخواهی، تأسیس مجلس تا به توپ بستن مجلس و سپس استقرار دوبارهی نظام پارلمانی و فضای تفکر حاکم بر مشروطهخواهان و مجلس از طیفهای فکری متفاوت در ارتباط با مسالهی زن و حقوق زنان مورد بررسی و امعان نظر قرار گرفته است.
در این مرحله از انقلاب مشروطیت، زنان نسبت به ناکارآمدی نمایندگان مجلس و هیأت دولت برای پایان دادن به کارهای وحشیانهی مخالفان مشروطه در آذربایجان و مقابله با تجاوز نیروهای عثمانی به خاک ایران اعتراض میکنند.
چون به خاطر شرایط فرهنگی و اجتماعی جامعهی ایران در آن دوره که گمنامی و پوشیده نامی زنان علاوه بر پوشیده روییشان فضیلت شمرده میشد،زنان برای حضور در مبارزهی مسلحانه در بیشتر مواقع ناچار بودند که در کسوت مردان ظاهر شوند و زمانی که کشته یا مجروح میشدند،هویتشان هویدا میگشت.
«انجمن تبریز»در این زمینه نقش زنان را چنین شرح میدهد: «گزارشهای موثق حاکی است که در جریان جنگ،زنان رزمنده که خود را به صورت مردان درآورده بودند،در یکی از بخشهای مهم شهر جنگیدند.
4-سهم زنان پس از پیروزی انقلاب مشروطه پس از پیروزی مبارزههای مردمی و بازگشایی مجلس،زنان فضا را برای ورود و حضور بیشتر خود به عرصهی فعالیتهای فرهنگی،اجتماعی و سیاسی آماده دیدند و تلاش نمودند تا از مجاری قانونی فعالیتهای خود را عملی کنند.
این نماینده این پرسش را طرح کرد که آیا تشکیل چنین انجمنی منطبق با قانون شرع است؟ شماری از نمایندگان از بحث دربارهی این موضوع خودداری کردند و گفتند اینها مسائلی نیست که قابل طرح در مجلس باشد و وزارت کشور باید دخالت کند و انجمنهای زنان را ببندد."