خلاصه ماشینی:
در این دورهء افتخارآمیز پادشاهان بزرگواری مانند کوروش بزرگ و داریوش بزرگ و خشایارشا و اردشیر درازدست(یا دراز انگل)52و امثال آنان بر دنیای متمدن عهد خود حکومت کردند53و ملت آریایی ایران فرصت یافت که فرهنگ و تمدن خود را بنحو محسوسی پیش برد و بسیاری از رسوم غیر انسانی جهان قدیم را از قبیل غارت بلاد و قتلعامها و ویران کردن معابد و تحمیل عقاید مذهبی غالبان بر مغلوبان و قربان کردن فرزندان آدم برای بتها و رب النوعهای مصنوع از میان بردارد؛نخستین بار تشکیلات منظم امپراطوری مبتنی بر قوانین و مقررات مدون بوجود آورد که برای تمام ممالک شاهنشاهی بیکسان اجرا میشد.
(25)-از قرن دوم میلادی ببعد ایرانیان در سرحدّات شرقی نجد ایران با قبایلی از نژادهای اورال و آلتایی آشنایی یافتند و در آثار ادبی منسوب بقرون میلادی آنان را گاه خیون و گاه هفتال و آخر کار ترک نامیدند و همین کلمه است که در دورهء اسلامی در همهء کتب پارسی و عربی برای تسمیهء تمام قبایل زردپوست آسیایی مرکزی بکار رفته است (رجوع شود به تاریخ ادبیات در ایران،دکتر صفا،ج 2،تهران 1336،ص 77 ببعد) و در حماسههای ملی ایران نیز که تاریخ تشکیل و تدوین آن ببعد از تاریخ مذکور منسوب میگردد،همهء وقایعی که میان اقوام آریایی ایرانی با دیگر اقوام آریایی آنسوی جیحون و کرانهای سیحون رخ داده،بهمین نژادهای زردپوست نسبت داده شده است(رجوع شود بهمین مقاله حاشیهء شمارهء 23) (26)-رجوع شود به حاشیهء شمارهء 24 از همین مقاله 27-رجوع شود به معجم البلدان یاقوت،ذیل کلمهء زرنج(28)-اریّورت Aryavarta نامی است که دستهء قبایل اریّ که بسرزمین هند مهاجرت کرده بودند،بدان دادند؛و علاوه برین آن سرزمین را«بهارتورش» Bha?ratavarsha یا بهارتبهومی Bha?ratabhumi هم گفتهاند.