چکیده:
ساختار خانواده تک همسر تفاوت معنی داری با ساختار خانواده چندهمسر دارد. از این رو، روابط خانوادگی متفاوتی در هر یک از این دو ساخت مشاهده شده است. هر زمان که تغییراتی اساسی در شکل، شیوه سکونت و تعداد اعضاء خانواده بر حسب نقش و پایگاه آن ها ایجاد شود، محتوای کشمکش از یک سو و شدت کشمکش از سوی دیگر در روابط خانوادگی تحت تاثیر قرار می گیرد. این در حالی است که همه نظریه های موجود، خانواده را محیطی صمیمی تعریف می کنند. منطبق با نظریات به کار رفته، در ساختار چندهمسر که افراد مختلفی به دنبال ایفای نقش های همسان برمی آیند؛ اعضای خانواده به شکل آشکار یا پنهان جهت دستیابی به منابع مشترک، ارزشمند و کمیاب از مکانیزم رقابت استفاده میکنند. به این ترتیب مشروعیت سیستم زیر سؤال رفته و درجه ای از کشمکش در روابط قدرت، روابط عاطفی و روابط جنسی ایجاد می شود. در این مطالعه، به منظور ارزیابی فرضیه تحقیق،300 زن از طریق پرسشنامه همراه با مصاحبه مورد بررسی قرار گرفته اند که 150 نفر در خانواده تک همسر و 150 نفر دیگر در خانواده چندزن عضویت داشتند. متغیر مستقل تحقیق، ساختار خانواده و متغیر وابسته کشمکش در روابط خانوادگی می باشد. در بخش مربوط به یافته های تحقیق فرض وجود ارتباط معنادار میان ساختار خانواده با محتوای کشمکش و شدت کشمکش به اثبات تجربی رسید. بر اساس نتایج تحقیق محتوای کشمکش در روابط قدرت، روابط عاطفی و جنسی با بیشترین شدت کشمکش، در خانواده های چندزنی که در منزل مشترک سکونت داشتند؛ بیش از خانواده های تک همسر ملاحظه شد. در میان خانواده های تک همسر نیز شدیدترین کشمکش در خانواده های تک همسر گسترده به دست آمد؛ در حالی که شدت کشمکش در خانواده های تک همسر هسته ای در پائین ترین سطح قرار دارد.
خلاصه ماشینی:
با توجه به آن چه گفته شد مسئله تحقیق حاضر این است که چنان چه بپذیریم اساس تشکیل خانواده بر پایه تشریک مساعی، توافق و صمیمیت میان اعضایی شکل می گیرد که از منابع مشترک به شکل مسالمت آمیزی استفاده می کنند(روزن باوم ،١٣٦٧: ٩٥)؛ با افزایش تعداد نقش های همسان در خانواده ، محتوای روابط خانوادگی متأثر می شود به طوری که هر عضو برای کسب مشروعیت ، منزلت و قدرت بیشتر به رقابت با دیگر اعضای خانواده می پردازد؛ بنابراین روابط خانوادگی متأثر از ساختار خانواده و موقعیت فرد درون سیستم تغییر شکل پیدا می کند.
از آن جا که در خانواده های چندزنی یک مرد در روابط قدرت ، روابط عاطفی و روابط جنسی با دو یا چند زن به صورت شراکتی وارد کنش متقابل می شود و هر یک از این زنان در یک سیستم تقسیم کار مشارکت می ورزند و نقش مشابهی را در ساختار خانواده بازی می نمایند؛ جهت دستیابی به منابع مشترک، ارزشمند و کمیاب به شکل آشکار یا پنهان از مکانیزم رقابت استفاده می کنند.
جدول (١١) ضریب همبستگی پیرسون کشمکش در روابط جنسی با متغیرهای زمینه ای و مستقل (رجوع شود به تصویر صفحه) نتیجه گیری نتایج تحقیق نشان می دهد اگرچه پاسخگویان در خانواده های چندزن و تک همسر به لحاظ برخی و یژگیهای زمینه ای تفاوت های قابل ملاحظه ای دارند که در افزایش میزان کشمکش در روابط خانوادگی از مهم ترین عوامل است ؛ اما در بسیاری موارد به دلیل وجود بستر فرهنگی و اجتماعی مشترک موقعیت های یکسانی ملاحظه شده است .