چکیده:
اصطلاحنامهنویسی، معمولا، تنها با هدف ردهبندی انجام میپذیرد و کاربرد آن برای
دستیابی آسان و سریع به محل بایگانی پروندهها، یا جایگاه بررسی یک موضوع است. از
این رو، موزهها، مراکز اسناد و کتابخانهها، مهمترین مراکزی هستند که
اصطلاحنامه باید در آنها استفاده شود، ولی به نظر میرسد آنچه اصطلاحنامه را در
حد روشی برای دستهبندی محدود میکند، اصول و شیوه اصطلاحنامهنویسی رایج است؛ در
حالی که اصطلاحنامه را میتوان وسیلهای برای بیان حقایق علمی و کشف آنها قرار
داد. البته در این صورت، اصول و شیوههای اصطلاحنامهنویسی باید اصلاح و تکمیل
گردد. این مقاله میکوشد چگونگی استفاده تخصصی از شیوهنامه و راههای اصلاح کیفی و
ارتقای کمی آن را باز شناسد.
خلاصه ماشینی:
"از این رو، موزهها، مراکز اسناد و کتابخانهها، مهمترین مراکزی هستند که اصطلاحنامه باید در آنها استفاده شود، ولی به نظر میرسد آنچه اصطلاحنامه را در حد روشی برای دستهبندی محدود میکند، اصول و شیوه اصطلاحنامهنویسی رایج است؛ در حالی که اصطلاحنامه را میتوان وسیلهای برای بیان حقایق علمی و کشف آنها قرار داد.
استفاده علمی از اصطلاحنامهها آگاهی از ارتباط مفهومی واژهها و چگونگی این ارتباط، نقشی اساسی در فهم بسیاری از حقایق علمی دارد، ولی در علوم عقلی و انتزاعی، توجه به نوع ارتباط مفاهیم، زمینه تحلیل عقلی مفاهیم را فراهم میآورد و تحلیل عقلی مفاهیم میتواند به کشف حقایق جدید در این علوم یاری رساند؛ زیرا اصول و قواعد علوم عقلی در واقع، رابطه معانی واژهها و نوع ارتباط آنها را بیان میکند.
افزون بر این، گونههای دیگری از رابطه میان مفاهیم وجود دارد که به نحوی ارتباط نزدیک و مشترک میان دو مفهوم را نشان میدهد، ولی جایگاهی برای آنها، در اصطلاحنامه تعیین نشده است و در عمل آنها را ذیل مرجح و نامرجح قرار دادهاند.
همچنین با توجه به نکته فوق، یک اصطلاحنامه علمی در واقع، ادعای علمی بزرگی است که باید مستندات آن به صورت مشخص بیان شود و چون ادعای اصطلاحنامهها در واقع ادعایی درباره مفهوم واژههاست، مهمترین مستندات اصطلاحنامهها، «تعاریف» مورد قبول خواهند بود و برای فراهم آوردن چنین ادعاهایی، معمولا پژوهشهایی جامع لازم است تا زمینههای ادعا را فراهم آورد.
اگر واژههای متداول و مأنوس به جای کدها و رمزها به کار روند، اول فایدهای که دارند این است که اصطلاحنامهنویسان را ناچار خواهد ساخت خود را به چند رابطه خاص محدود نکنند، بلکه برای اصطلاح و تکمیل شیوه اصطلاحنامهنویسی تلاش کنند و انواع مختلفی از روابط منطقی میان اصطلاحها را نیز بدان بیافزایند."