چکیده:
یکی از نظامهای معرفت شناختی ای که به جد بر تاثیر عوامل غیرمعرفتی بر معرفت تاکید دارد نظام معرفت شناختی آگوستینی است. کندوکاو در اندیشه آگوستین قدیس، خصوصا در نظریه معرفتی وی، نشان می دهد که او از جمله اندیشمندانی است که تاثیر احساسات و عواطف، و خواسته های انسان را بر باورهایش موشکافانه پی می گیرد. تحلیل آموزه «ایمان می آورم تا بفهمم»، در اندیشه آگوستین قدیس برای اثبات ادعای فوق، کاری است که در این مقاله صورت پذیرفته است.
خلاصه ماشینی:
"در واقع برخلاف این تصور که در این آموزه آنچه ابراز میشود این است که انسان پیش از آنکه به فعالیتی عقلانی دست بزند، و پیش از آنکه بهراهنماییهای عقلانی خود تکیه کند باید اقدامی ایمانی داشته باشد، و به بیان دیگر، سعی کند بیدلیل به خود بقبولاند که کتاب مقدس، و میانجیگری عیسی مسیح برحقاند، در پیعبور دادن انسان ازموانعی است که برسرراه فهم ودستیابی به معرفت، حتی معرفتهای عقلانی وجود دارد : یعنی احساسها و خواستههای منفعتطلبانه و گناهآلود بشر؛ همان موانعی که از دیدگاه بسیاری، نسبت به دستیابی یا عدم دستیابی به معرفت عواملی خنثی به حساب میآیند.
این نظر در سخن آلن ریچاردسون در تبیین آموزة «ایمان میآورم تا بفهمم» آگوستینی نیز این گونه عنوان میشود : ایمان برای آگوستین تصدیق عقلانی گزارههای معینی از کتاب مقدس نیست، [بلکه] عبارت است از بیدارسازی ذهن نسبت به حقیقت، راهی نو برای دیدن چیزها، وسیلهای برای فهم آنچه پیش از این معنا نداشت، تحصیل معقولات تفسیریای که به وسیلة آنها کل تجربه و اندیشة ما عقلانی و منسجم میشود.
37) بنابراین ایمان فعلی نفسانی است که در آن صدق آنچه تصور میشود باید بدان باور آورد پذیرفته میشود، و این پذیرفتهشدن «کاری» است که نفس باید به انجام رساند، خواه به صورت مستقیم با التفات ورزیدن به حقانیت آنچه میخواهد آن را باور کند و با مقابلهکردن با همة حالتهای عاطفی یا ارادیای که در مقابل آن قرار دارند یا به نحو غیرمستقیم با زمینهسازیهایی که در طول زمان نسبت به ساماندهی ساحتهای عاطفی ـ ارادی خود انجام میدهد تا هنگامی که نفس در برابر حقیقتی، خصوصا معارض با منافع او، قرار گرفت آمادگی خضوع در برابر آن و پذیرش آن را داشته باشد.
8 : Augustine : Later Works, selected and translated with introductions by John Burnaby, SCM Press, LTD, London, 1955."