چکیده:
در این مقاله درصدد پاسخ به این پرسش هستیم که رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) در برخورد با منافقان چه تدبیر و شیوه رفتاری را اتخاذ می کردند. بدین روی، پس از توضیح مفاهیم «کافر»، «فاسق»، و «منافق» و تفکیک میان آنها، به بررسی الگوهای رفتاری پیامبر در برابر منافقان پرداخته ایم. بر اساس یافته های این پژوهش، موضع اصلی پیامبر در برابر منافقان، عفو و مدارا بود که به شکل های گوناگون تجلی می یافت; ولی ایشان در مواقع ضرورت، از خشونت نیز بهره می گرفتند. پیامبر با منافقان، که دشمنان داخلی حکومت و جامعه اسلامی بودند، به عنوان یک پدیده روانی و اجتماعی برخورد کردند و موضع سیاسی و نظامی در برابر آنان نگرفتند. آن حضرت تدابیری اندیشیدند که آنان در جامعه اسلامی منزوی و کم تأثیر شوند و در نتیجه، مسلمانان از خیانت ها و نیرنگ های آنان مصون بمانند.
خلاصه ماشینی:
"درباره این موضوع، پرسش های متعددی قابل طرح و بررسی هستند که هر کدام می تواند از جهتی با اهمیت و آموزنده باشد; تعداد منافقان چه مقدار بود؟ آیا آنان در جامعه قابل شناسایی بودند؟ آنان از چه ویژگی هایی برخوردار بودند؟ اهداف و اقدامات عملی منافقان چه بود؟ آنان چه آسیب هایی را بر جامعه اسلامی وارد می کردند؟ آنچه بیشتر از همه برای ما اهمیت دارد، شیوه برخورد رسول خدا(صلی الله علیه وآله) در برابر منافقان به عنوان اخلاق حکومتی و شیوه تدبیر سیاسی آن حضرت است که می تواند و باید الگوی رفتاری رهبران و دست اندرکاران حکومت اسلامی قرار گیرد; زیرا منافقان دشمنان داخلی حکومت اسلامی بودند و بسیار مسئله ساز.
بر این اساس، پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که شیوه رفتار پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) در برخورد با منافقان چگونه بود؟ چه الگوهای رفتاری را می توان از سیره آن حضرت در این خصوص به دست آورد؟ لازم به یادآوری است که در قرآن درباره منافقان، آیات زیادی نازل شده; آنان را معرفی کرده و از نیرنگ های آنان پرده برداشته و گاهی نیز وظیفه پیامبررا در برابر آنها تعیین کرده است.
نیز عبدالله بن ابی، که سرکرده منافقان و یکی از مشهورترین آنان بود، پس از آنکه در بازگشت از جنگ «بنی مصطلق» عرصه بر او تنگ شد و احساسات بر ضد او تحریک شده بود، فرزندش نزد پیامبر آمد و گفت: ای رسول خدا(صلی الله علیه وآله)، اگر تصمیم دارید او را به قتل برسانید، مرا مأمور این کار کنید تا سرش را برایتان بیاورم."