خلاصه ماشینی:
"در زمینه کتب و آثار،پنج مدخل به حوزه فلسفه و عرفان اختصاصدارد:«تاریخ الحکما»(اثر قفطی در شرح سوانح زندگی فلاسفه و منجمانو اطبا)نوشته حسن سید عرب«تائیه ابن عامر»(قصیدهای عرفانی بهعربی در شرح و توضیح تائیه ابن فارض)،نوشته سید جعفر سجادیو حسن سید عرب؛تائیه ابن فارض(قصیدهای عرفاین در احوال و مراتب (به تصویر صفحه مراجعه شود)سلوک)نوشته سید جعفر سجادی وپروانه عروجنیا،التجلیات الالهیه(اثریعرفانی از محیی الدین ابن عربی)نوشتهحسن سید عرب،تذکرة الاولیاء(اثر مهمعطار نیشابوری)نوشته محمداستعلامی.
مقاله ابتدا ساختار موضوعی کتاب را بیان میکند کهمشتمل است بر یک مقدمه و 72 باب،و هر یک از بابها به زندگی، (به تصویر صفحه مراجعه شود)حالات و سخنان یکی از صوفیان سلف میپردازد.
مؤلف اینملاحظه را افزوده ست که«عطار در سرگذشت هر عارف،تمام نقلها وروایتهایی را که درباره زندگی او در منابع دسترس خود خوانده و به نظراو درست آمده آورده،اما بیش از آنکه در صحت روایات دقت کند،بهتاثیر تربیتی و ارشادی آنها توجه دارد»(ص 782) در ادامه مقاله ویژگی نثر تذکره الاولیا و موقعیت آن در نسخهشناسینثر فارسی ذکر شده است.
مؤلف در بخشبعدی مقاله ترجمههیا تذکره الاولیا را به زبانهای دیگر(عربی و ترکیاویغوری در قرن نهم هجری،فرانسه و انگلیسی)از نظر گذرانده وملاحظات انتقادی خویش را نیز در باب صحت انتساب ترجمه عربیآورده است.
مقاله«تبتل»(نوشته پروانه عروجنیا)انواع معانی این اصطلاح را درتفاسیر و روایات،همچنین معنای تبتل را از نظر عرفانی بیان میکند.
نویسده در بحث از تجرد اتم(تجرد از ماده و نیز از ماهیت)نظر ملا صدار و اتباع او را در باب سومینمرتبه تجرد نفس بیان کرده است:«نفس به دلیل داشتن سیر استکمالیو متوقف نشدن در حدی خاص،مجرد از ماهیت،و بنابرانی«فوق المقوله»است،یعنی نه جوهر است نه عرض و به تعبیر دیگر وجود است»(ص 571)؛آرایی که نشانه فلسلفه اصالت وجود ملا صدرا را بر پیشانی دارد."