چکیده:
برگزاری جشن هزارة تولد حکیم ابوالقاسم فردوسی در1313 شمسی سبب شد که اثرجاودان حکیم توس، شاهنامه، مورد توجه قرارگیرد وگامهایی درراه تدوین شاهنامهای مورد اطمینان ونزدیک به آنچه حکیم فردوسی سروده بوده است، برداشتهشود.محققانوادیبان درصدد برآمدند که در کتابخانههای سراسر جهان، قدیمترین نسخههای شاهنامه را شناسایی کنند، عکسها ومیکروفیلمهایی از آنها فراهم آورند، اعتبار و صحت نسخهها را مورد ارزیابی قرار دهند وبرای فراهم آوردن نسخة منقح و مصحح شاهنامه به رایزنی بپردازند. درمقالةحاضر، شش نامه از مرحوم محمد قزوینی، مرحوم عباس اقبال و تیمورتاشبهعنایتخانسمیعی و ابراهیم پورداود دربارةشاهنامه،نسخههاونحوةتصحیحآنها آمدهاست. نویسندگان نامهها که چندتن ازرجال برجستةتحقیق درادب فارسی بودهاند، نظرات خودرا دربارة شاهنامه وکیفیت چاپ آن ابراز کردهاند که بعضی از آن نظرات درچاپ متون دیگر فارسی هم میتواند راهنمای محققان جوان باشد.
خلاصه ماشینی:
"پس از تمهید مقدمات مذکوره عرض میکنمکهدر خصوص نسخهای که اولیای دولت علیه درصددند در موقع انعقاد جشن فردوسی به طبع رسانند احسن وجوه به عقیدة بنده آن است که به یکی ازترتیبات ذیل درآن اقدام شود: الفـ اگر به اندازة کافی، محل برای این مقصود منظور شده است احسن شقوق این است که یکی از بهترین نسخ شاهنامة کتابخانة سلطنتی یایکی ازکتابخانههای اعیان و معاریف را که واجد شرایط مذکوره در فوق باشد یعنی هم قدیمیباشد (قبل از 800 هجری)وهم بهخط نسخ باشد وهم دارای تصاویر وبه قطع وحجم بزرگ باشد گرفته عکس آن را بردارند وآن عکس را به طریق فوتوتیپی(phototypic) یا به طریق دیگر درایران (اگر ممکن است) یا دراروپا هرچند نسخه که میخواهند از هزار نسخه گرفته الی دوهزار یا سه هزارنسخه یا بیشتر یا کمترچاپ کنند و به این طریق روان فردوسی را از خود شاد نمودهیکیازصحیحترین وقدیمیترین ودورترین نسخ شاهنامه را ازتصحیفات وتحریفات متأخرین وبدون ادنی تغییر وتبدیلی مکاتباتی دربارة ...
تحقیق صورت تقریبی اصل شاهنامه یعنی نسخة مرتب شده به توسط فردوسی علاوه بر مراجعه به نسخ قدیمی این کتاب از یک راه دیگر نیز ممکن است وآن استمداد از ترجمة عربی شاهنامه است که دربین سنوات 615 و624هـ ق یعنی درایام سلطنت الملک المعظم عیسی6 از سلاطین کرد ایوبی دمشق برای این پادشاه به توسط فتح بن علی اصفهانی بنداری7 ترتیب داده شدهوخوشبختانه چندنسخه از آن در کتابخانههای عمومی فرنگسـتان (از جمله دربرلین و آکسفورد و مادرید) موجود است."