چکیده:
مقاله، به مقایسه دقیق و واژه به واژه هفت نسخه از ترجمههای نهج البلاغه اختصاص دارد. علاوه بر آن با این مقایسه به سبک و سیاق و
عبارت پردازیهای هر مترجم پیمیبریم. دقت و وسواس مترجمین را در حسن انتخاب نزدیکترین واژه معادل از زبان فارسی نیز باز
مییابیم.
شاخصترین ویژگی نسخه اصل (نسخه ترجمه دکتر شهیدی)، رعایت جانب اختصار و سجع پردازی در عبارتهای برگردان است. برای
اثبات این نظر، تعداد واژههای بکار رفته در ترجمه یک عبارت، در هفت نسخه شمارش شد تا روشن شود تعداد کلمههای برخی از
نسخهها حتی بیش از دو برابر دیگر نسخههاست.
با این مقایسه دریافتیم که در متن عربی به لحاظ اعراب یا پس و پیش آوردن کلمهها نیز تفاوتهایی به چشم میخورد، ناگفته نماند که
مترجمین از دو طیف روحانی و دانشگاهی انتخاب شده است، نوع واژهها و سبک و سیاق عبارت پردازی هر قشر و طیف رابطه
مستقیمی با زمینههای علمی و پیشینه تحصیلی آنان دارد.
خلاصه ماشینی:
»(نسخه ش، ص 29ـ28، خطبه 27) ترجمه استاد دکتر شهیدی: «به خدا که هماهنگی این مردم در باطل خویش و پراکندگی شما در حق خود، دل را میمیراند و اندوه را تازه میگرداند.
نکته دیگر سعی در کاربرد معانی نو با رعایت اصل امانت در تطبیق معنای جایگزین است ، برای تعبیر "یَجْلِبُ الهَمَّ" در همان عبارت ، در نسخه "ش" معادل اندوه را تازه میگرداند انتخاب شده است.
«پس چون بودید شما که از گرما و سرما میگریختید، پس شما بخدا سوگند از شمشیر اعداء گریزان ترید، چه ظاهر است که قتل و برد سختتر است پیش مرد، از شدت حَّروَبرد» (نسخه فت) ـ در نسخه "ش" باز بار رعایت جانب اختصار چنین آمده است: «شما که از گرما و سرما چنین میگریزید با شمشیر آخته کی میستیزید؟» استاد شهید توجه داشته است که کاربرد تعبیر «واللّه» در بسیاری موارد برای تاکید و تایید نظر قائل یا برای القای بهتر معانی مورد نظر به شنونده، آمده است، لذا در ترجمه آن را حذف کرده است، نسخههایی که برای ترجمه "اَخَّرُ" گریزانتر یا "گریزندهتر" یا "زود فرار نمودن" را انتخاب کردهاند گر چه معنی تحت اللّفظی را رعایت کردهاند ولی ترجمه خالی از بار زبان ادبی است اگر به ترجمه نسخه "ش" اشکال کنند که صفت آخته برای شمشیر را از کجا آوردهاند یا معادل کدام کلمه در سخن حضرت علی (ع) است؟ پاسخ این است که با در نظر گرفتن صحنه توصیفی یعنی جنگ، حالت شمشیر در صحنه نبرد، آختگی و از نیام بیرون آمدن است.