چکیده:
این مقاله با یک نگرش تطبیقی بین چند زبان زنده دنیا،روش تدریس را معرفی میکند که دانشجویان را به فراگیری
صرف و نحو و علوم بلاغی علاقمند میسازد.
در زبان عربی پیچیدگیها و استثنائات زیادی وجود دارد،در مورد اعلال، افعال غیر متصرف،افعال ناقص،افعال
قلوب،اسماء غیر منصرف و غیره. این پیچیدگیها و استثنائات دانشجویان را در فراگیری آن دلسرد میکند.
همچنین مشکلاتی نظیر اینها در سایر زبانها نیز موجود است.برای مثال در زبان فارسی: بیقاعدگی در صرف افعال از
گذشته به حال،تفاوت تلفظ یک حرف واحد در کلمات و غیره.در انگلیسی:بی قاعدگی در برخی اسامی جمع،مشکل
تلفظ برخی از کلمات،مشکل افعال بی قاعده و غیره.در آلمانی: تقسیم اسامی به مذکر و مؤنث و خنثی و غیره.و بالاخره
در ترکی:شیوههای کاربرد اسامی، افعال، اعداد و ضمایر و غیره.همچنین این مشکلات که در زبانهای فوقالذکر وجود
دارد آنها را برای فراگیری دشوار میکند.
بنابراین: اگر یک مدرس زبانهای فوق را بداند یا حداقل با آنها آشنا باشد، قادر است مشکلات آنها را با مسایل زبان
عربی مقایسه کرده و دانشجویان ادبیات عربی را برای فراگیری آن ترغیب نماید.زبانی که زبان قرآن و پیامبر و معصومین
(علیهمالسلام) میباشد.در حقیقت زبان عربی وسیله مهمی برای ارتباط بین میلیونها مسلمان در سرتاسر دنیا است.
خلاصه ماشینی:
روی سخن با مدرّسینی است که دروسی مانند صرف و نحو و تمرینات آنها، علوم بلاغی و فقهاللّغه مواردی از این قبیل را برای دانشجویان جدیدالورود ـ نیمسال اوّل، دوم یا سوم تحصیلی ـ تدریس میکنند.
به عنوان نمونه موارد زیر را یادآور میشوم: 1ـ در زبان عربی در ساختمان ریشه بعضی از افعال و اسامی،حرف یا حروف علّه وجود دارد و کار صرف آن افعال یا اسامی را با مشکل همراه میسازد.
(همان، ج2، ص600) 11ـ مشکل بودن تلفظ بعضی از حروف زبان عربی از مخارج صحیح آنها مانند «ظ»،«ذ»،«ص»،«ث» و خصوصاً حرف «ض» برای ما فارسی زبانان.
(همان کتاب، ص 357) مانند: wake - woke - woken , wake - wake - woke , wake - waked - waked در زبان انگلیسی کلماتی هستند که بعضی حروف در آنها وجود دارد ولی تلفظ نمیشود.
درباره متفاوت بودن تلفظ یک حرف در دو کلمه مختلف که در انگلیسی رایج است و در عربی به ندرت وجود دارد (مگر در استعمال قواعد تجویدی مانند استعلاء و...
در آن زمان تن در دادن به این جواب و قانع شدن با آن برای من بسیار سخت و غیر قابل قبول و غیر منطقی تلقّی میشد و از خود میپرسیدم: یعنی چه؟ چرا استدلالش را نمیگوید؟ «اهل زبان اینگونه به کار بردهاند» یعنی چه؟ سالها بعد که خودم دستی در زبانهای انگلیسی و عربی پیدا کردم و با زبانهای فرانسه،آلمان و اسپرانتو آشنایی پیدا کردم و به زبانهای فارسی و ترکی هم با نگاه محققانهای نگریستم،پی بردم که جمله استاد عراقچی دقیقترین جمله است.