چکیده:
در این نگاه، گذری بر گذشته خوزستان و موقعیت حساس جغرافیایی آن نمودیم و آن را گذرگاه شرق و غرب
امپراتوری عظیم اسلامی در قرون اولیه اسلامی یافتیم، این موقعیت پراهمیت بر فرهنگ و ادب خوزستان تأثیر
فراوان داشته و شعر عربی شیعی را بسیار غنی ساخته است. علاوه بر این، گسترش مذهب تشیع در ایران و عراق
و در نتیجه در خوزستان، فضایی مناسب برای شعر عربی شیعی به وجود آورده است و شاعران خوزستانی که
غالبا از طبقه علما بودهاند در سوز و گداز عشق و ولای اهل بیت (ع) علم دفاع برافراشتند و شعرشان را از حدود
خوزستان به سایر کشورهای همسایه رساندند. در این مقاله علاوه بر شرح عوامل نهضت ادبی که از قرن دهم
هجری قمری آغاز شد، شعر را مورد نقد و بررسی قرار داده، ویژگیها و سبکهای آن را بیان نمودهایم، و از ذکر نام
طلایهداران و نخبگان شعر غافل نبودهایم. در خاتمه مقاله، از استادان ارجمند و محققان محترم تقاضا داریم که
علاقهمندان به تحقیق در ادب اهل بیت (ع) را به سوی ادب شیعی خوزستان هدایت فرمایند.
خلاصه ماشینی:
علاوه بر این، گسترش مذهب تشیع در ایران و عراق و در نتیجه در خوزستان، فضایی مناسب برای شعر عربی شیعی به وجود آورده است و شاعران خوزستانی که غالبا از طبقه علما بودهاند در سوز و گداز عشق و ولای اهل بیت (ع) عَلَم دفاع برافراشتند و شعرشان را از حدود خوزستان به سایر کشورهای همسایه رساندند.
از جمله عوامل مؤثر در نهضت علمی و ادبی در خوزستان، میتوان به عوامل زیر اشاره نمود: 1ـ عقیده تشیّع: عشق به اهل بیت در میان مردم خوزستان، از ویژگیهای این دوره و عامل بسیار مؤثری در حرکت فکری و علمی بوده است.
از دیگر شاعران برجسته این دوره، سیّد شهاب الدین موسوی معروف به ابومعتوق است که متأسفانه دیوان او اشتباها زیر عنوان «دیوان ابن معتوق» چاپ شده است، و فرزندش معتوق آن را گردآوری نموده است و در سال 1271 ه..
ویژگیهای شعر: شاعران عربی گوی خوزستان در قرنهای دهم تا دوازدهم هجری قمری را میتوان به دو گروه تقسیم نمود؛ گروهی شعر خویش را از آرایههای بدیعی و پدیدههای شهرزدگی دوره عباسی و مابعد آن دور نگهداشتهاند، و ما آنان را طرفدار سبک سهل ممتنع مطبوع دانستیم و از میان آنان میتوان علی خان ابن خلف مشعشعی را نام برد که شعر او از سهولت معنی و جزالت الفاظ برخوردار است.
شاعر معروف این دوره سیّد علی خان بن خلف در مورد شعر خود چنین میگوید: «...
» از شاعران عربی سرای خوزستان، سیّد شهاب الدین موسوی و سیّد علی بالیل موسوی، در این نوع شعر قصاید زیبایی در مضامین مختلف سرودهاند.