چکیده:
رضا سیدحسینی، مکتبهای ادبی، ج اول، چاپ یازدهم، ج دوم، چاپ دهم، تهران، ا.نگاه، 1376 (1209 ص).
آثار سید حسینی، مترجم و مؤلف فرانسه زبان ایرانی، به اندازه کافی شناخته شدهاند و نیازی نیست که ما در اینجا به معرفی
آنها بپردازیم. اما اخیرا انتشار اثر استادانه او، «مکتبهای ادبی» (1376)، امکان آن را برای ما فراهم کرده است تا این بار او را از
خلال این تألیف بزرگ و ارزشمند بشناسیم. وسعت تحقیقاتش، که ابعاد بی حد و حصری یافتهاند، او را وادار نمودهاند تا عملا
اذعان بکند که اثرش به صورت نوعی تاریخ ادبیات غربی درآمده است، مضافا بر اینکه این اثر براساس یک کتابشناسی در عین
حال غنی و متنوع نوشته و ارائه شده است. لکن علیرغم این ابهام ظاهری، او توانسته است با تسلط تمام به موضوعی که به
خوبی با آن آشنایی دارد بپردازد و در آن مکتبهای ادبی غربی را از مبادی آنها، با پیش کلاسیسیسم، تا اگزیستانسیالیسم در ایام ما،
معرفی بکند. به همین روی تمایل زیادی داریم که در این نوشته، که امروز بخش اول آن را ارائه میکنیم، به طور اصولی و منظم
به بررسی و بحث این مکتبهای معرفی شده و نیز به بنیانگذاران و آثار ادبی آنها بپردازیم.
خلاصه ماشینی:
مؤلف کتاب اولی، که سعیاش بر این بود که تمامی مکتبهای ادبی را معرفی کند، مأخذ و اساس کار خود را بر نوشتههای محققّان فرانسوی و آثار فرانسوی استوار گردانیده بود و مؤلف دوم، که زمینه کارش را محدود نموده بود، مأخذ و اساس نوشتهاش را مبتنی بر آثاری که به زبان انگلیسی (البته تاکنون چندین مکتب ادبی از «مجموعه مکتبها، سبکها و اصطلاحهای ادبی و هنری»، که به انگلیسی منتشر شدهاند، به فارسی ترجمه گردیدهاند (کلاسیسیسم، د.
نقد کتاب کلاسیسیسم در فرانسه با ماقبل کلاسیسیسم (Preclassicisme) آغاز میشود و مؤلف بدون ذکر عنوان این دوره به شرح ادوار پیش از آن، یعنی به ارائه مطالبی همچون قرون وسطی، رنسانس، پیدایش ادبیات ملی در اروپا، باروک و اومانیسم میپردازد و سپس آن را با خود کلاسیسیسم پیگیری میکند و سرانجام این فصل را با نئوکلاسیسیسم به اتمام میرساند و بدینسان به تشریح بیش از دو قرن این مکتب پر از تفکرات و اندیشههای ادبای فرانسوی و اروپایی میپردازد.
اما منظور از یادآوری این بخش مکتوم رمانتیسم در فرانسه این است که سید حسینی نیز دست به کار بکری میزند و در مبحث «رمانتیسم در کشورهای دیگر» ما را با بخش مکتوم دیگری از این مکتب آشنا کرده و به معرفی یک نویسنده رمانتیک نروژی تبار آلمانی میپردازد که شباهت زیادی به بارون بودا در فرانسه داشت: نام او هنریک استفنس (Henrik Steffens) بود و رسالت او ترویج و اشاعه «اصول رمانتیسم آلمان در دانمارک»(سید حسینی، ص 211).
فرزان روز، 1373، ج 2: ص 804؛ ویلیس ویگر، تاریخ ادبیات آمریکا، ترجمه حسن جوادی، تهران، امیرکبیر، 1355، ص 102))، که هوگو آن را عنوان نموده بود، برخاست و حتی نظریه خود را در این خصوص در مقدمه کتابش «مادموازل دو موپن» تشریح نمود.