چکیده:
با توجه به ابعاد مختلف این خطبه بسیار مفید وارزنده وتأثیر آن در تحکیم اصول اعتقادی وآرمانی ،نگارنده برآن
شد تابه یاری خدا، بابیانی ساده وآشنا تحلیل مختصر ودر عین حال مفید ،از این خطبه سازنده وروشنگر ، ارائه
نماید.این سخنرانی نظربه موضوعات متنوع آن به بخشها وهربخش به مواردی تقسیم شدهاست .درآغاز ،براعت
استهلالی آمده ،آنگاه درباره خداشناسی ویکتاپرستی ،پرهیزگاری ، مهدی موعود اعظم وپیکار در راه خدا برمبنای
محتوای کلام حضرت علی امیرالموءمنین - علیه السلام ـ توضیحاتی دادهشدهاست.
خلاصه ماشینی:
***** مقدّمه : این خطبه که گفته اند: آخرین خطبه ایست که حضرت علی امیرالمؤمنین ـ علیه السّلام ـ ایستاده ایراد فرمودهاست از خطبههای مشهور ونسبةً مفصّل کتاب شریف نهج البلاغه میباشد که درکتابهای معتبر وکهن مانند عیون الحِکَم والموعظ ابنی شاکرواسطی و النّهایه ابن اثیر وامالی شیخ صدوق وبحارالأنوار مرحوم مجلسی مذکور است.
نوف میگوید : امیرالمؤمنین - علیهالسّلام - این خطبه را درکوفه برای ما ایراد فرمود درحالیکه بر روی سنگی که جهدة به هبیره، فرزند امّ هانی ،خواهر حضرت ، آنرا نصب کردهبود ایستاده وجبّهای از پشم به تن داشت وبند شمشیر ونعلین اواز لیف خرمابود،وپیشانی وی از بسیاری سجده ، مانند زانوی شترپینهبستهبود.
(مستدرک حاکم نیشابوری 3/126 و 127 ) حضرت امیرالمؤمنین - علیه السلام ـ خود که در صداقت وامانتش هیچ شک و شبههای راهندارد میگوید : پیامبر-صلّی الله علیه وآله وسلّم - هنگام رحلت هزار باب علم به من عطا فرمود که از هر باب آن هزار ارباب مفتوح شد.
قرآن درمورد تمام ممکنات وموجودات میفرماید:« إنَّما أَمْرُهُ إِذا أَرادَ شیْئاً أنْ یَقوُلَ لَهُ کُنْ فَیَکوُنُ »(یس :82) « قطعاً فرمان اوست که چون ایجاد چیزیرا اراده فرماید که بگوید باش (به وجود بیا) پس آن چیز موجود میشود» ج : تفویض یک میلیون اصول وکلّیّات علوم توسّط رسول اکرم -صلّی اللهعلیهو آله وسلّم - به وصّی خود،امام علی امیرالمؤمنین علیه السلام یک امر جعلی واز پیش خود نبود بلکه امری مهمّ وسرنوشت ساز بودهاست که تأثیر مستقیم ورابطه تنگاتنگ باسعادت انسانها در طول اعصار وقرون دارد،تاچنانچه لایق وقابل باشند ، خویشتن را از این چشمه گوارا ومنبع زلال وشفابخش جانهای تشنه فضیلت و کرامتانسانی سیراب کنند.