خلاصه ماشینی:
"کیهان اندیشه:این فلسفههای عمده تا چه مقدار توان کشف و حل معضلات را دارند؟استاد عابدی شاهرودی:این سئوال بدین شرح قابل تقریر است:با توضیحی که درباره پیدایش چند فلسفه عمده و مراحل رشد و چگونگی پاسخگویی آنها به معضلها از یکسو و به اعتراضها از دیگر سو، داده شد به این پرسش عمده میرسیم که سرانجام این چند سیستم فلسفی که حلقه مکملشان فلسفه ملاصدرا است تا چه اندازه با واقع همخوانی دارند و تا چه اندازه از خصلت اسلامی بودن یا از گرایش اسلامی برخوردارند و تا چه اندازه با متون اسلامی انطباق دارند و در پاسخ خویش به اعتراضها محق یا موفقند و سرانجام چه مقدار قدرت رفع یا دفع انتقادهای بالقوه را دارند؟پاسخ این پرسش همچنان که از خود پرسش برمیآید بسیار دشوار است؛بویژه اینکه ما اینجا در مقام گفتگو هستیم نه تحقیق همه جانبه.
سئوال این است که آیا بر فلسفه ملاصدرا اشکال یا اشکالهای مهمی به نظر میرسد که بتوانند با مبانی فلسفه صدرایی رو دررو گردند و نسبت به این مبانی معارضه منطقی و استدلالی داشته باشند؟استاد عابدی شاهرودی:پاسخ این پرسش به دلیل نیازی که به تبیین و تحقیق چند جانبه دارد با موقعیت یک گفتگو چندان متناسب نیست، اما به مقتضای المیسور لا یترک بالمعسور میتوان پاسخی کوتاه و مقدماتی به این پرسش داد، این فلسفه یکی از قدرتمندترین و منسجمترین فلسفههای روزگار است و بیآنکه به نقد گریزی، ابطالگریزی و توجیهگری که قبلا توضیحش آمد، تشبث یابد، توانست گره از بسیاری معضلها بگشاید و به بسیاری از ابتکارها نائل شود و با این که از عصر ملصدرا تاکنون گردونه دانش سرعت گرفته و به سرزمینهای ناآشنا پیشرفته، هنوز فلسفه او توانمندانه مطرح است و حتی تا حدودی میتواند به مشکلهای علمی روز پاسخ دهد."