چکیده:
<P>جمع روایات وارده در موضوعی واحد و توجه به آن از دوران هماره از فعالیتهای محدثین بوده که در قالب«ابواب»در جوامع حدیثی جلوهگر است. خانواده حدیث مجموعه روایات متحد الموضوع و قریب الموضوعی است که در سطح اول به روایات یک باب و در سطوح بعد به روایات مرتبط با آن تعلق دارد.توجه به خانواده حدیث، عرضه و مقابله متون روایات به یکدیگر، منجر به شناخت انواع حدیث، کشف روابط و معنای جامع احادیث میشود که میتوان از موضوعات فقه الحدیث برشمرد.</P>
خلاصه ماشینی:
"(کلینی، 4/425)» (2) (1)-مرید در متن مقبول است هرگاه زیادت از طرف راوی ثقه واقع شده باشد برای اینکه او اراده حدیث مستقلی زیاد نکرده است البته به طوری که مرید منافی با روایت دیگری که روای ثقه دیگری روایت نموده، نباشد و اگر منافاة از قبیل عموم و خصوص باشد به اینکه روایت بدون زیادة عام باشد، بوسیله روایت مرید خاص شود یا به عکس در این صورت مرید هماند شاذ است که حکم آن گذشت.
(2)-ابن زراره از امام صادق(ع)نقل میکند درباره مردی که طواف فریضه را انجام داده اما دو رکعت نمازش را این حدیث در کتاب تهذیب با یک سطر افتادگی روایت شده است.
(همانجا)صدوق در معانی الاخبار از عبد الله بن فضل الهاشمی مسندا روایت کرده:«قال:کنت عند أبی عبد الله(ع)فدخل علیه رجل فسأله عن رجل لم یدر واحدة صلی أو اثنتین فقال له: یعید الصلاة، فقال له:فأین ما روی أن الفقیه لا یعید الصلاة؟!قال:إنما ذلک فی الثلاث و الأربع»(صدوق، همانجا، 1/359) (1) در این صورت«فقیه»در تعمیم خود (1)-من نزد امام صادق(ع)بودم که مردی وارد شد و درباره کسی که نمیداند یک رکعت نماز خوانده یا دو باقی مانده اما«صلاة»تخصیص میخورد.
در حدیث هفتم امام باقر(ع) به آن پنج چیز بعنوان مبانی اسلام اشاره میفرماید:«الولایة و الصلاة و الزکاة و الحج و صوم شهر رمضان»اما درباره آن چهارتا و آن یکی در روایت پنجم امام باقر(ع) ضمن کلام، بهترین چیزها را چیزی میداند که در صورت فوت، چیزی جز خود آن بجایش واقع نشود، به این ترتیب امام روزه را استثناء میکند چرا که چیزی غیر از روزه ماه رمضان جای آن را میگیرد(در صورت فوت آن)."