چکیده:
روایت موقوف «لعلیّ علیه السلام ثمانی عشرة منقبة» در زمرة روایاتی است که هم در منابع روایی سنی و هم در منابع امامیه نقل شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل این روایت با روش تحلیل اسناد ـ متن انجام شد. بدین منظور، تاریخگذاری این روایت با توجه به پنج کتاب و منبع با سیر زمانی متفاوت مورد بررسی قرار گرفت. همچنین با بررسی تفاسیر روایی و توضیحات محدثین ذیل این روایت، استدلالهای طرق معتبرتر طبقهبندی گردید و با استفاده از این دادهها، نمودارها و جداول ترسیم شد. نتایج نشان داد که این روایت، در کتب مورد بررسی ضمن داشتن تفاوتهایی در متن و نیز راویان متفاوت در طرق اسناد، بر ضرورت خوانش تاریخمند روایات فضایل اهلبیت تاکید دارد و تصریح میکند که شیخ صدوق حتی در حوزة شمارش فضایل امام علی بهعمد از منابع اهلتسنن برای تایید مویدات این فضایل بهره برده است؛ درحالیکه این روایت در منابع اهلتسنن با مضامینی همچون مشترک بودن برخی صحابه همچون جابربن عبدالله انصاری با امام علی در این مناقب نقل شده است؛ لیکن با توجه به قرائن بسیار، ازجمله وجود راوی ابنعباس بهعنوان حلقة مشترک اصلی در تمامی طرق این روایت، درنهایت مخاطب را به پذیرفتن مناقب مختص به حضرت علی از میان دیگر صحابه سوق میدهد.
The moquf narration "Ali has eighteen manaqibs (good qualities)" is narrated in both Sunni and Shiite sources. This research is conducted to investigate and analyze this narration using Isnad-Cum-Matn method of analysis. Thus, we studied the dating of this narration according to five books and sources with different timelines. Examining its narrative interpretations and the explanations of muhaddiths for this narration, the arguments of more valid paths of narration were classified and using these data, the relating graphs and tables were drawn in this article. According to the results of this article, this narration shows the necessity of a historical reading of the narrations of the virtues of Ahl al-Bayt, although there are some differences between the texts of this narration in the books we studied and has different narrators in their isnads as well. This narration also clearly states that Sheikh Saduq deliberately uses Sunni sources to confirm these virtues, even in enumerating the virtues of Imam Ali; while this narration has been narrated in Sunni sources with words that show these virtues are common between some of Prophet’s companions such as Jabir ibn Abdullah Ansari and Imam Ali. But considering many evidences, including the existence of Ibn Abbas as the main common link in all the chain of narrations of this hadith, it finally leads the reader to accept the special manaqib of Imam Ali among the other companions.
خلاصه ماشینی:
نتایج نشان داد که این روایت، در کتب مورد بررسی ضمن داشتن تفاوتهایی در متن و نیز راویان متفاوت در طرق اِسناد، بر ضرورت خوانش تاریخمند روایات فضایل اهلبیت( تأکید دارد و تصریح میکند که شیخ صدوق حتی در حوزة شمارش فضایل امام علی(ع) بهعمد از منابع اهلتسنن برای تأیید مؤیدات این فضایل بهره برده است؛ درحالیکه این روایت در منابع اهلتسنن با مضامینی همچون مشترک بودن برخی صحابه همچون جابربن عبدالله انصاری با امام علی(ع) در این مناقب نقل شده است؛ لیکن با توجه به قرائن بسیار، ازجمله وجود راوی ابنعباس بهعنوان حلقة مشترک اصلی در تمامی طرق این روایت، درنهایت مخاطب را به پذیرفتن مناقب مختص به حضرت علی(ع) از میان دیگر صحابه سوق میدهد.
بنابراین، پاسخ به سؤالهای ذیل مورد اهتمام این پژوهش است: ـ چرا اهلسنت، با اینکه روایت «لِعَلِی(ع) ثَمَانِی عَشْرَةَ مَنْقَبَةً» از منابع آنها گرفته شده است، نوعاً یا این روایت را نقل نمیکنند یا کمتر نقل میکنند؟ ـ این حدیث تاکنون با چه روشهایی مورد بررسی قرار گرفته است؟ ـ ضرورت و فایدة استفاده از روش تحلیل اِسناد ـ متن در عصر حاضر در بررسی حدیث چیست؟ ـ در این حدیث، از میان هجده منقبت برشمرده برای امام علی(ع)، دیگر صحابه در چند مورد از این مناقب با ایشان مشترک دانسته شدهاند؟ فرض بر آن است که این روایت دارای اصالت است و حتی اهلسنت اصالت این روایات را تأیید میکنند؛ لیکن این روایت در منابع آنها با مضامینی همچون مشترک بودن برخی صحابه با اهلبیت( در این مناقب نقل شده است.