چکیده:
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مثبتاندیشی با تاکید بر آموزههای دینی بر سرمایة روانشناختی و بهزیستی روانشناختی دانشآموزان انجام شد. پژوهش موردمطالعه از نوع نیمهآزمایشی با طرح پیشآزمونـپسآزمون با گروه گواه بود. جامعة آماری شامل تمامی دانشآموزان پسر سال سوم دورة دوم متوسطة شهر خوی در سال تحصیلی 1400ـ1401 بود. بهمنظور انتخاب آزمودنیها، با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای، چهل نفر بهصورت تصادفی انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش (بیست نفر) و گروه گواه (بیست نفر) جایگزین شدند. برای هر دو گروه، پیشآزمون اجرا شد. برنامة مداخلهای مثبتاندیشی بر مبنای آموزههای دینی به گروه آزمایش بهمدت ده جلسة نود دقیقهای آموزش داده شد. در پایان دورة آموزش، پسآزمون اجرا گردید. برای جمعآوری دادهها در این پژوهش، از پرسشنامة سرمایة روانشناختی (لوتاتز، یوسف و اولیوا، 2007) و پرسشنامة بهزیستی روانشناختی (ریف، 1989) استفاده شد. دادههای پژوهشی با استفاده از روش تحلیل کوواریانس بررسی شد. نتایج تحلیل دادههای این پژوهش نشان داد که آموزش مثبتاندیشی بر مبنای آموزههای دینی توانسته است سرمایة روانشناختی و بهزیستی روانشناختی دانشآموزان را افزایش دهد و افراد مورد مطالعه در گروه آزمایش در مرحلة پسآزمون بهطور معناداری سرمایة روانشناختی و بهزیستی روانشناختی بیشتری داشتند (005/0P<). درمجموع، نتایج بهدستآمده از این پژوهش سودمندی و تاثیر آموزش مثبتاندیشی بر مبنای آموزههای دینی در افزایش سرمایة روانشناختی و بهزیستی روانشناختی دانشآموزان را تایید میکند.
In their paper, the authors have conducted this research in order to examine the efficacy of positive thinking education with emphasis on religious teachings on students' psychological capital and psychological well-being. The studied project is a semi-experimental pretest-posttest design with control group. The statistical population consisted of all third-grade male students of second course of secondary schools in Khoy city during the academic year 1400-1401.
In order to select subjects, using cluster sampling method, forty participants were randomly selected and assigned to the experimental group (twenty participants) and control group (twenty participants). The pre-test was performed for both groups. A positive thinking intervention program based on religious teachings was conducted for the experimental group consisting of ten priods of 90 minute sessions. At the end of the training course, a post-test was conducted. For data collection, a psychological capital questionnaire (Lutatz, Yousef and Oliva, 2007) and a psychological well-being questionnaire (Reif, 1989) were used.
The research data was examined using covariance analysis method. The results of data analysis revealed that positive thinking training based on religious teachings helped increase the psychological capital and psychological well-being of students, and the participants in the experimental group had significantly higher psychological capital and psychological well-being scores in the posttest phase (p < 0.05). In general, the findings confirm the usefulness and efficacy of positive thinking education based on religious teachings in enhancing students' psychological capital and psychological well-being.
خلاصه ماشینی:
نتایج تحلیل دادههای این پژوهش نشان داد که آموزش مثبتاندیشی بر مبنای آموزههای دینی توانسته است سرمایة روانشناختی و بهزیستی روانشناختی دانشآموزان را افزایش دهد و افراد مورد مطالعه در گروه آزمایش در مرحلة پسآزمون بهطور معناداری سرمایة روانشناختی و بهزیستی روانشناختی بیشتری داشتند (005/0P کلیدواژهها: مثبتاندیشی، آموزههای دینی، سرمایة روانشناختی، بهزیستی روانشناختی.
در این راستا آنچه بهنظر میرسد برای کودکان و نوجوانان ضرورت داشته باشد، تقویت سرمایة روانشناختی آنهاست؛ زیرا «سرمایۀ روانشناختی» به وضعیت روانی مثبت یک فرد در بهبود و توسعۀ فردی و سازمانی تعریف میشود و با ابعاد درونی امید (Sulivan)، خوشبینی (Optimism)، خودپنداشت و تابآوری (self-efficacy& Resilliency)، ادراکی جامع از قابلیتهای خویشتن ارائه میکند که میتواند در فرایند ارزشیابانه از اعمال و رخدادها، زیربنای تفسیری فرد در معنا بخشیدن به زندگی باشد (کار، 1399؛ نریمانی و همکاران 1393).
در نظریة بهزیستی روانشناختی ریف (Reef Psychological Wellbeing Theory) که با هدف تأکید بر سلامت روانی ارائه شده است، «بهزیستی روانشناختی» یک مفهوم چندمؤلفهای شامل پذیرش خود، تسلط بر محیط، تعامل مثبت با دیگران، زندگی هدفمند، رشد شخصی و خودمختاری است (ریف، 1989).
برای بررسی اثربخشی آموزش مثبتاندیشی با تأکید بر آموزههای دینی بر مؤلفههای سرمایة روانشناختی (امیدواری، تابآوری، خوشبینی و خودپنداشت) و مؤلفههای بهزیستی روانشناختی (خودمختاری، تسلط بر محیط، رشد شخصی، ارتباط مثبت، زندگی هدفمند و پذیرش خود) دانشآموزان پسر سال سوم دورة دوم متوسطه، از تحلیل کوواریانس چندمتغیری استفاده شد.
همچنین با توجه به یافتههای این پژوهش، آموزش مهارتهای مثبتاندیشی با تأکید بر آموزههای دینی باعث افزایش بهزیستی روانشناختی دانشآموزان شده است.