چکیده:
یارانه همان مالیات منفی که دارای حساسیت بیشتری است. یارانه آب یکی از اثرگذار و مهم ترین یارانه هایی است که در هر کشور وجود دارد. طراحی ساختارهای یارانه و تعرفه آب مستلزم توجه دقیق به معیارهای اقتصادی و رفاه اجتماعی است. آب به عنوان منبعی تجدیدناپذیر به دلایلی مانند کاهش حجم بارندگی و خالی شدن سفره های آب زیرزمینی مورد تهدید قرار گرفته است. حجم کل بارندگی در سال های 13871386 تا 14001399، 7/3139 میلی متر است. این عدد در متوسط سالانه دوره 45ساله منتهی به سال آبی 13901389، 36/396 میلیارد مترمکعب است. بیشترین تخلیه نیز از چاه های عمیق صورت گرفته است و پس از آن، به ترتیب چشمه، چاه نیمه عمیق و قنات بیشترین تخلیه را طی سال های مورد بررسی داشته اند. با توجه به آنچه گفته شد، حجم بارندگی کاهش یافته است و درنتیجه، کشاورزان و مزرعه داران برای آبیاری مزارع و محصولات خود، آب زیرزمینی بیشتری استفاده کرده اند. درنهایت، برای برقراری امنیت آب و امنیت غذایی در کشور پیشنهادهای زیر ارایه می شود. تدوین الگوی کشت بهینه و جامع برای مدیریت کشت انواع محصولات و مقدار آب مصرفی در بخش کشاورزی، افزایش تسهیلات بلندمدت با نرخ بهره پایین برای توسعه گلخانه ها، ثبت و تدوین آمارنامه های دقیق در بخش کشاورزی، تجهیز آبیاری به فراخور شرایط منطقه و نوع محصول کشت، به کارگیری فناوری های نوین در بخش کشاورزی و ایجاد ارتباط قوی بین دانشکده های کشاورزی و بخش کشاورزی.
خلاصه ماشینی:
تدوین الگوی کشت بهینه و جامع برای مدیریت کشت انواع محصولات و مقدار آب مصرفی در بخش کشاورزی، افزایش تسهیلات بلندمدت با نرخ بهره پایین برای توسعه گلخانهها، ثبت و تدوین آمارنامههای دقیق در بخش کشاورزی، تجهیز آبیاری به فراخور شرایط منطقه و نوع محصول کشت، بهکارگیری فناوریهای نوین در بخش کشاورزی و ایجاد ارتباط قوی بین دانشکدههای کشاورزی و بخش کشاورزی.
با توجه به آنچه گفته شد و اهمیت آب و مسائل مربوط به آن، در این گزارش به بررسی آثار اجرای قانون هدفمند کردن یارانه آب در بخش کشاورزی پرداخته میشود.
برخی از کارشناسان، برای مقابله با کاهش آبهای زیرزمینی، هدفمند کردن یارانه آب را پیشنهاد دادهاند و معتقد هستند که با افزایش قیمت آب، مقدار آب مصرفی در بخش کشاورزی کاهش مییابد.
حال پرسش این است که برای حل این مسئله چه اقداماتی صورت گرفته است؟ آیا هدفمند کردن یارانه آب در بخش کشاورزی تنها راهحل است؟ آثار ناشی از آن چیست؟ بر اساس آمار و اطلاعات منتشرشده وزارت جهاد کشاورزی، برنامههای مربوط به امور آب و خاک طبق اهداف برنامه پنجم توسعه، در سال ۱۳۹۹ پیگیری شده است.
4ـ انتقال فشار مالی از دولت به دهکهای درآمدی پایین، بهویژه کشاورزان و بهرهبرداران با توجه به شرایط نامساعد اقتصادی کشور و بحران مالی آن، هدفمند کردن یارانه آب در بخش کشاورزی بدون فراهم کردن مقدمات و گامهای اولیه آن سبب ایجاد این ذهنیت در فعالان بخش کشاورزی میشود که هدف اصلی از هدفمندی یارانهها فقط انتقال فشار اقتصادی و کاهش کمبود بودجه دولت است.