چکیده:
ابعاد قدسی و فلسفی عزاداری حسینی، گاهی باعث فراموشی وجوه هویتساز و تأثیرگذار این عزاداری بر مناسبات زندگی روزمره میشود. از اینرو برخی این نیاز خود را با مراجعه به منابع وارداتی عمدتاً غربی، تأمین میکنند. سنتها، حاوی وجوه معنایی و قابل الهام برای انسان هستند. بر این اساس، پرسش اصلی این تحقیق چنین خواهد بود که در مناسبات حسینی برای نیل به اهداف و سعادت چه ظرفیتهایی وجود دارد؟ نگارنده در این پژوهش با بهرهگیری از مناسبات حسینی، درصدد معرفی برخی مناسبات سازنده است. در گام اول این مقاله ابتدا به زیست حسینی پرداخته شد و سپس در گام دوم نگارنده به ارائه الگوی مناسبات حسینی با نگاهی به مقوله رواداری با دوستان و دشمنان پرداخته است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که امکان گردآوری فهرستی از گزارههای قوام بخش و ایجابی مناسبات حسینی و ساخت و ارائه الگو برای مناسبات سازنده در زندگی امروزی وجود دارد.
Mourning Imam al-Husayn's martyrdom should not divert our attention from the constructive cultural aspects of identity-making effects of his unique movement. Insufficient attention to such matchless repertoire of sublime cultural resource leads some people toward adopting certain pseudo-cultural models from the West. To make the most of this cultural capital, some suggestions can be made, namely, paying close attention to Imam al-Husayn's lifestyle, and taking lessons from his interactions with his friends and foes. The present paper provides some suggestions on how to take practical lessons in this regard.
خلاصه ماشینی:
در منابع اهل سنت آمده است که رسول خدا در میان اهل بیت خود، حسن و حسین7 را بیش از بقیه دوست داشت و این علاقه چنان بود که گاه با ورود آن دو به مسجد، خطبهاش را ناتمام میگذاشت، از منبر پایین میآمد و آنان را در آغوش میکشید (احمد بن حنبل، 1416: 5/354؛ حاکم نیشابوری، 1406: 1/287).
در روز جمل فرماندهی جناح چپ سپاه امام علی7 را بر عهده داشته (شیخ مفید، 1414: 348؛ ذهبی، 1409: 3/485) و در جنگ صِفّین، خطبهای برای ترغیب مردم به جهاد خوانده (نصر بن مزاحم، 1403: 114 - 115) و به گزارش برخی منابع، از فرماندهان جناح راست سپاه بودهاست (ابن اعثم، 1991: 3/24).
بنابر گزارش منابع متعدد، نامهای به معاویه نوشت و کشتن یاران امام علی7 را محکوم کرد و ضمن برشمردن برخی از کارهای ناشایست معاویه، او را نکوهید و گفت: «من برای خود و دین خود چیزی بالاتر از جهاد با تو نمیدانم».
همچنین در مجلس دیگری که عموم مردم در آن حضور داشتند، امام حسین7 در واکنش به سخنان معاویه درباره شایستگی یزید، خودش را به لحاظ فردی و خانوادگی برای خلافت سزاوارتر دانست و یزید را شرابخوار و اهل هوا و هوس معرفی کرد (ابن کثیر، 1935: 8/79).
حسین بن علی7 برای اطمینان از همدلی مردم کوفه و جدیت دعوتشان، مسلم بن عقیل را به کوفه فرستاد تا اوضاع را به او گزارش کند، مسلم پس از مشاهده استقبال و بیعت مردم، امام حسین7 را به کوفه فراخواند (شیخ مفید ، 1414: 2/41) و او نیز همراه خانواده و یارانش در هشتم ذی حجه از مکه به سمت کوفه حرکت کرد (بلاذری، 1417: 3/160).