چکیده:
مسجد، محل برگزاری نماز، یکی از پنج رکن دین اسلام و والاترین نوع بندگی خداوند است. مسجد جامع بفروئیه معتبرترین یادگار تاریخی و یکی از جاذبههای مهم گردشگری بفروئیه است. هدف این تحقیق شناخت اهمیت و واکاوی جاذبههای معماری و فرهنگی مسجد جامع، یعنی مسجد ملک بفروئیه است تا با شناخت دقیقتر جاذبههای این بنا برای حفظ و نگهداری آن تلاش کنیم. این تحقیق به روش کیفی و از نوع تحلیلیتوصیفی، مبتنی بر مشاهدات نگارنده، مطالعات میدانی و کتابخانهای انجام شده و برای گردآوری اطلاعات از متنخوانی و یادداشتبرداری استفاده شده است. این پژوهش میکوشد تا جاذبههای معماری و فرهنگی مسجد جامع (مسجد ملک) بفروئیه را معرفی و واکاوی کند. نتایج تحقیق نشان میدهد که این مسجد در مرکز محلۀ پایین و در کنار حسینیۀ اعظم قرار دارد و از گرمخانه و تابستانی مجزا و بخشهایی مانند گنبدخانه، محراب، بادگیر، ایوان و صحن و ورودیها تشکیل شده است. در حقیقت کل ساختمان مسجد از خشت و گل است و در بعضی قسمتها از آجر استفاده شده است. مسجد سه ورودی دارد؛ ورودی فرعی فضای تابستانی در ضلع شمالی که در سالهای اخیر ساباط آن، مربوط به دورۀ قاجاریه، تخریب شده است و آثار شکستگی در دیوار این ضلع مشاهده میشود که مورد مرمّت قرارگرفته است. این درِ ورودی با کاشیکاری زیبا متعلّق به 866ق، با آجر خشکهچین مسدود شده است. صحن مسجد بهصورت مستطیل کشیده در امتداد محور قبله با ابعادی حدود ششونیم در نُه متر دیده میشود. در هر طرف جبهههای شرقی و غربی سه درگاه وجود دارد که درگاه وسطی عریضتر و به فضای شبستان مانند دور حیاط متصل هستند
This research aims to explore the architectural and cultural attractions of the Jame Mosque (Masjid-e-Molk) in Bafrouyeh City. The research findings indicate that this mosque, situated in the center of the lower neighborhood alongside Hosseiniyeh Aazam, encompasses a separate winter and summer prayer area. The spaces within this mosque include the dome chamber, mihrab and wind-catching space, porch and courtyard, winter prayer area, and entrances. In fact, the entire mosque structure is constructed using bricks and clay, with some parts in fired bricks. The mosque has three entrances, including a secondary entrance to the summer prayer area on the northern side, which has undergone recent restoration due to damage from the Qajar era. This entrance door, adorned with exquisite tilework dating back to 866 AH, is sealed with sun-dried brick. The mosque courtyard is rectangular, extending along the Qibla axis, with dimensions of approximately 5.6 by 9 meters. On each side, there are three gateways in the eastern and western facades, with the central gateway being wider and connected to a courtyard-like space resembling a Shabestan (prayer hall) around the courtyard perimeter