چکیده:
ادبیات فارسی و عربی همواره با مضامین مشترکی از همدیگر تاثیر پذیرفته و باهم عجین گشته و پیوندی عمیق و ناگسستنی باهم پیدا کردهاند. در این پژوهش با مقایسه و تطبیق سبک و اندیشه وحشی بافقی نسبت به شاعران سرزمینهای عرب به روش تحلیل مقایسهای به معرفی برخی از آنها میپردازیم.
شعر وحشی بافقی در خارج از مرزهای ایران هم نفوذ داشته و برای شاعران شناخته شده است؛ چنانچه قطعۀ «ماندۀ بابا» از وحشی بر سرودههای شاعری به نام قانع از عراق تاثیر گذاشته و قابلیت ترجمه پذیری اشعار وحشی و تاثیر آن بر شاعران عرب را اثبات میکند. در مقایسهی معراج پیامبر ﷺ در شعر وحشی و بوصیری میتوان گفت وحشی معراج نامههای مستقل دارد، اما مدح و معراج پیامبر ﷺ در اشعار بوصیری درهم آمیخته است و بوصیری در ضمن ستایش و تاریخ زندگی پیامبر ﷺ به موضوع معراج نیز پرداخته است. معراجنامه وحشی مستندتر و کاملتر و هنرمندانهتر از بوصیری است. هر چند داستان معراج در شعر هر دو شاعر از نظر روایت، دقت در جزئیات و... متفاوت است؛
ولی در برخی نکتههای اصلی شباهتهایی وجود دارد که بیانگر تاثیرپذیری هر دو شاعر از منابع مشترکی همچون قرآن، سنت، روایات و... است. هم وحشی بافقی و هم سیّد حمیری شاعر عرب زبان، هر دو اشعاری نغز در ستایش و منقبت امام علی سرودهاند، با تامل در اشعار این دو شاعر در مییابیم که آنها فقط به مدح و ذکر مناقب امام علی اکتفا نکردهاند، بلکه سخنان گهربار آن حضرت را پشتوانهی آثار ادیبانه خود قرار دادهاند. این پژوهش به بررسی و تحلیل تفاوتها و شباهتهای مضمونی و موسیقیایی وحشی بافقی شاعر پارسی گوی قرن دهم هجری و خنساء شاعرۀ عرب زبان قرن ششم میلادی در عصر جاهلی نیز پرداخته است. این دو ادیب در سوگ برادران خود با مضامینی مشترک اشعار سوزناکی سرودهاند که اندوه درونی خود را از مرگ برادران در قالبی زیبا بیان نمودهاند.