چکیده:
موضوع مقاله حاضر، بررسی جوانب اقتباس از افسانههای ایرانی در قالب رسانههای صوتی تصویری برای کودک و نوجوان است. به این منظور، نخست به اهداف رسانههای صوتی تصویری در تولید اشاره شده سپس به برخی ویژگیهای افسانههای ایرانی و قابلیتهای آن به منزله «پیش متن» برای استفاده در رسانههای صوتی تصویری پرداخته شده است. در پایان، این اهداف و ویژگیها همراه بررسی موردی با بخشی از نیازهای مخاطبان کودک و نوجوان انطباق داده شده است. پرسش اصلی پژوهش این است که افسانههای ایرانی چه قابلیتهایی برای قرار گرفتن در قالب رسانههای صوتی تصویری دارند؟ و چگونه میتوانند نیاز مخاطب کودک و نوجوان امروزی را تامین کنند؟ این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و جمع آوری مستندات علمی از راه مطالعه کتابخانهای نوشته شده است. بر اساس بررسیها بین اهداف رسانههای صوتی تصویری و محتوای افسانههای ایرانی میتوان پل ارتباطی اقتباس را برقرار کرد. محصول این برقراری، تامین برخی نیازهای ادبی، فرهنگی و اجتماعی کودکان و نوجوانان است. نقطه اشتراک رسانههای صوتی و تصویری، افسانههای ایرانی و نیازهای کودکان و نوجوانان در سه موضع «تقویت هویت اجتماعی»، «ایجاد سرگرمی و لذت» و «آموزش مهارتهای زندگی» است.
The subject of this article is to examine the aspects of adapting Iranian fairy tales in the form of audio-visual media for children and teenagers. For this purpose, firstly, the goals of audio-visual media in production are mentioned, then some features of Iranian legends and its capabilities as "pre-text" for use in audio-visual media are discussed. In the end, these goals and features have been adapted to some of the needs of children and teenagers along with a case study. The main question of the research is, what are the capabilities of Iranian legends to be placed in the form of audio-visual media? And how can they meet the needs of today's children and teenagers? This article is written with descriptive analytical method and collecting scientific documents through library study. Based on the research, a bridge of adaptation can be established between the goals of audio-visual media and the content of Iranian legends. The product of this establishment is to provide some literary, cultural and social needs of children and teenagers. The common point of audio and visual media, Iranian legends and the needs of children and teenagers is in three positions: "Strengthening social identity", "Creating entertainment and pleasure" and "Teaching life skills".
خلاصه ماشینی:
اقتباس از افسانههای ایرانی و ارتباط آن با نیاز کودکان و نوجوانان (با تکیه بر اهداف رسانههای صوتی تصویری) مریم جلالی 1 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی چکیده موضوع مقالۀ حاضر، بررسی جوانب اقتباس از افسانههای ایرانی در قالب رسانههای صوتی تصویری برای کودک و نوجوان است.
پرسش اصلی پژوهش این است که افسانههای ایرانی چه قابلیتهایی برای قرارگرفتن در قالب رسانههای صوتی تصویری دارند و چگونه میتوانند نیاز مخاطب کودک و نوجوان امروزی را تأمین کنند؟ این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و جمعآوری مستندات علمی از راه مطالعۀ کتابخانهای نوشته شده است.
این فرایند ارتباطی که خاستگاهش میتواند سرچشمههای ادب فارسی و فرهنگ عامه باشد، از یک سو نیازهای مخاطبان رسانه را تأمین میکند و به تشکیل جامعهای منسجمتر که آغشته به فرهنگ ملی است، کمک میکند؛ از سویی دیگر توجه به ظرفیتها و کارکردهای رسانههای صوتی تصویری در استفاده از متون ادبی و افسانههای ملی بهمنزلۀ «پیشمتن»، سبب اثبات و تثبیت فرهنگ ادبی در مخاطبان رسانهای میشود.
در خصوص موضوع پژوهش حاضر به کتابها، مقالات و پایاننامههای موجود در حوزۀ ادبیات کودکان، علوم ارتباطات و جامعهشناسی مراجعه شده است که به بخشی از آن به عنوان پیشینه اشاره میشود: پژوهشهای مربوط به حوزۀ مخاطبشناسی و رسانه: مقالۀ «نیاز کودک، سرچشمۀ افسانه؛ چرا تمام قصههای پریان ساختمان واحدی دارند؟» (۱۳۷۷) نوشتۀ داود حسینی در خصوص افسانهها و ویژگیهای آن است.
حس همذاتپنداری کودکان با شخصیت قهرمان بهصورت برعهدهگرفتن وظایف، وفای به عهد، عدالتطلبی و رسیدن به استقلال مشخصۀ اصلی محتوای این افسانه است در عین حال با قرارگرفتن این محتوا در قالب رسانۀ صوتی تصویری، هدف فعالیت رسانهای نیز در جهت تقویت هویت اجتماعی مهیا و تأمین میشود.