چکیده:
معماری زمین پناه یکی از اصیلترین و کهنترین نمونههای معماری در ایران زمین است و استفاده از خاک با داشتن خصوصیات منحصر به فرد در بهینه کردن مصرف انرژی و رسیدن به معماری پایدار و سبز راهگشا است. هدف اصلی مشخص شده در این تحقیق بکارگیری ظرفیتهای معماری زمین پناه در مناطق کویری است. طراحی فضاهای کویری، در قالب طراحی بر اساس اقلیم و با رویکرد معماری زمین پناه محوریت یافته و ساختار اصلی پروژه را تشکیل میدهد. بناهای کویری با رویکرد معماری زمین پناه، میتواند به عنوان مجموعهای اقامتی توریستی در بافت کویر باشد که در این تحقیق با توجه به ظرفیتهای شهرستان ورزنه و کویر ماسه ایی آن مطالعه میشود. توجه به ویژگیهای سایت ورزنه و پتانسیلهای معماری زمین پناه بکارگیری آن برای استفاده از انرژیهای پاک و صرفه جویی دراتلاف انرژی، ثبات حرارتی از ویژگیهای شاخص برای طراحی میتواند باشد. روش تحقیق در این پژوهش کیفی بوده و برای بدست آوردن نتایج مطلوب از منابع کتابخانه ایی از جمله کتابء رساله, مقالات و سایتها استفاده شده است. در ادامه پس از بررسی مشکلات به ارائه راهکار پرداخته و الگوهای مناسب برای معماری زمین پناه در مناطق کویری بدست آورده میشود. جمعبندی مشخص میکند که طرح پیشنهادی برای معماری کویری با رویکرد معماری زمین پناه در کویر شهرستان ورزنهء به ایجاد فضاهایی پلکانی با دید مناسب به سمت کویر و ادغام فضاهای ارتباطی و خدماتی در درون زمین پناه به صورت نیمه باز و کنترل شده جهت خلق فضاهای تفرجگاهی و در قسمتهایی بدون سقف یا با پوشش سازه چادری جهت سایه اندازی را میتوان در نظر گرفت, همچنین استفاده از شاخصهای معماری کویری از جمله ایجاد خرده اقلیم برای تعدیل دما و جریان هوا و استفاده از ظرفیت حرارتی ماسه و مصالح هم ردیف آن در اختلاف دمای شب و روز تاثیر بسزایی دارد.