چکیده:
شیطان دشمن قسم خورده آدمی از ازل بوده و همواره درصدد چیره کردن گمراهی و بستن راه هدایت بر بشریت خواهد بود. اگرچه شناخت ماهیت شیطان یا ابلیس توسط عقل آدمی ممکن نیست لکن آیات فراوانی از قرآن داریم که به بیان صفات و ویژگیهای خبیثانه او پرداخته است که میتوان با مراجعه به قرآن و تفاسیر آنها را مورد شناسایی قرار داد. روش تحقیق در مقاله حاضر تحلیلی توصیفی و گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای میباشد. در این مقاله به دلیل محدودیت ما فقط به چند نمونه از صفات شیطان مانند: ناسپاسی، کفر، وعده دروغ، شبهه افکنی، تکبر، که در زندگی روزمره ما هم تاثیر زیادی دارد پرداخته ایم و آنها را مورد بررسی قرار دادیم.
خلاصه ماشینی:
1ـ مفهوم شناسی 1ـ1ـ ریشه و مفهوم واژه ابلیس و تفاوت آن با شیطان: مراد از این کلمه در قرآن مجید، موجودی است زنده، باشعور، مکلف، نامرئی، فریبکار، که از امر خداوند سرپیچید و به حضرت آدم علیهالسلام سجده نکرد، در نتیجه رانده شد و مستحق عذاب و لعن گردید.
مکارم شیرازی،1371،ج6، ص 99) علامه طباطبایی (رحمه الله علیه) میفرماید: در این جواب شیطان خدای تعالی برای اولین بار معصیت شد چون برگشت تمام معصیتها به دعوای انانیت (خودخواهی) و منازعه با کبریایی خدای سبحان است، در حالی که کبریا ردایی است که بر اندام کسی جز او شایسته نیست، و هیچ مخلوقی را نمیرسد که در مقابل انانیت الهی و آن وجودی که جمیع رویها در برابرش خاضع و گردن همه گردنفراز ان در پیشگاه مقدسش خمیده و هر صوتی در برابر عظمتش در سینه حبس شده و هر چیزی برایش ذلیل و مسخر است برای خود انانیت قائل شده به ذات خود تکیه زده و «من» بگوید.
مراد از کلمه شیطان در این جمله همان ابلیس است که پدر شیطانها است، و شیطانها ذریه و قوم و قبیله او هستند، بنابراین «لام شیطان» لام عهد ذهنی است و همچنین میشود لام را لام جنس بگیریم که مراد از شیطان، جنس شیطان باشد و به هر حال کفر ورزیدن شیطان نسبت به پروردگار خود از این جهت است که او نعمتهای خدا را کفران نموده و آنچه از قوه و قدرت و ابزار بندگی از جانب خدا به او داده شده، همه را در راه اغواء و فریب بندگان خدا و وادار کردن آنان به نافرمانی و دعوتشان به خطاکاری و کفران نعمت مصرف میکند.