چکیده:
در سالهای اخیر، زندگی در مجتمعهای مسکونی را میتوان یکی از مهمترین تحولات در رابطه با سکونت برشمرد که به شکلی فراگیر تبدیل به فرم زیست و مسکن معاصر در شهرها شده است. در این راستا بحرانهای برآمده از آپارتماننشینی مجموعه وسیعی از اختلالات روانی همچون: استرس، اضطراب، افسردگی و... را به وجود آورده است. پژوهش حاضر بر پایه ارزیابی و تحلیل میزان تاثیر مولفههای کالبدی محیطی بر سلامت روان انجام گرفته تا شاید نتایج آن راهگشایی برای طراحی فضاهای مسکونی سالم و رو به رشد باشد. قابل ذکر است جهت سنجش سلامت روان افراد، از پرسشنامه استاندارد ghq-12 استفاده شده و برای بررسی المانهای محیطی، مولفههای کالبدی محیطی مدنظر قرارگرفته است. همچنین یک پرسشنامه محقق ساخت بر مبنای مولفههای موثر کالبدی محیطی تهیه شده که 340 نفر از ساکنین مجتمعهای مسکونی مختلف شیراز به آن پاسخ دادهاند و نیز جهت انجام تحلیل و پردازش اطلاعات از نرمافزار spss استفاده شده است. یافتههای پژوهش حاضر نشان میدهد که، محیط کالبدی مجتمعهای مسکونی نقشی اساسی در کیفیت زندگی ساکنین و درنتیجه بیشترین تاثیر منفی بر سلامت روان ساکنان دارد؛ درنتیجه مشخص شده که رابطه قابل استنادی بین سلامت انسان و محیط کالبدی اطرافش وجود دارد و برای تامین سلامت روان ساکنین باید مولفههای کالبدی محیطهای مسکونی مدنظر قرار گرفته و برای ارتقاء و رفع نقص آنها طراحان تلاش نمایند.
in recent years, living in residential complexes can be considered one of the most important developments in housing, which has become a form of contemporary living and housing in cities. also, with the excessive growth of residential complexes and their physical development, we sometimes see a decline in the quality of residential spaces, which has caused various problems in the lives of the residents of these complexes. in this regard, the crises arising from apartment living have created a wide range of mental disorders, such as stress, anxiety, depression, etc. the current research is based on the evaluation and analysis of the impact of the physical components of the environment on mental health; so that the results may open the way for the design of healthy and growing residential spaces. in order to measure people's mental health and examine the environmental elements, the ghq-12 standard questionnaire was used, and the environment's physical components were taken into consideration. also, a researcher-made questionnaire was prepared based on the environment's influential physical components. this questionnaire was answered by 340 residents of different residential complexes in shiraz, and spss software was used to analyze and process the information. the findings of the present research show that the physical environment of residential complexes has a fundamental role in life quality and consequently has the greatest negative impact on the mental health of the residents. as a result, it has been determined that there is a reliable relationship between human health and the surrounding physical environment. also, it concluded that to ensure the mental health of residents, the physical components of residential environments should be taken into consideration and designers should try to improve and fix their defects.
خلاصه ماشینی:
پيشينه پژوهش هاي انجام شده در رابطه با موضوع و بيان نتايج آن ها پژوهشگران متغير موردبررسي نقش عوامل محيطي گوناگون بر سلامت روان (١٩٨٢( Singer &Baum دوري و عدم دسترسي سکونت در ساختمان هاي مسکوني بلندمرتبه ، باعث انزواي اجتماعي در مستقيم به طبيعت افراد به ويژه در کودکان مي شود و در بسياري موارد اين موضوع ، سلامت جسمي و رواني آن ها را به مخاطره مياندازد Brunson &Kuo, Sullivan, Coley کيفيت بهداشتي آپارتمان ها نيمي از ساکنان آپارتمان ها از سالم بودن و بهداشتي بودن محيط زندگي شان )1998) ناراضي هستند ,Perrins-Margalis, Rugletic ارتفاع ساختمان ها افرادي که در ساختمان هاي بلند شاغل هستند، اکثرا در دوران کاريشان Schepis, Stepanski & Walsh )2000) نشانه هايي چون سردرد، حالت تهوع ، سرگيجه ، خستگي رواني و جسمي ، تپش قلب و دلهره داشتند.
(٢٠٠٦( Lee &Min دسترسي به فضاهاي باز و کودکان ساکن در ساختمان هاي بلندمرتبه به فضاهاي باز و پارکها علاقه پارکها وافري دارند و آرامش بيشتري تجربه ميکنند (١٩٨١( Moore تراکم مادي (چند خوابه هر چه تعداد اتاق هاي خواب يک آپارتمان بيشتر باشد، يا به اندازه تعداد بودن آپارتمان ) افراد خانوار باشد، ميزان آسيب هاي مختلف بين اعضاي آن خانواده نيز کاهش مي يابد (١٩٩٥( Julian &Nasar ارتباطات همسايگي وسعت و نوع ارتباطات همسايگي تأثيرات مثبت بر بيماري هاي فيزيولوژيکي و روان شناختي افراد دارد (٢٠٠٦( Huang طراحي فضاهاي مختلف در جايگذاري فضاي مناسب نشستن و طراحي فضاي سبز بهينه ، تأثير مثبتي محيط بر ساکنين مجموعه ها دارد (١٩٩٥( Barnes &Marcus حضور در فضاي باغ - رهايي از استرس ، آرامش ذهن و تفکر بهتر از جمله مزاياي عمده براي بيمارستان کاربران باغ -بيمارستان مثل بيماران ، کارمندان و مراجعه کنندگان است (٢٠١٠( Lee &Lee, Kim طراحي اصولي پلان واحدها اصلاح پلان ها و پيش بيني فضاهاي جمعي در لابيهاي هر طبقه باعث کاهش سطح بيماري هاي روان شناختي ، شور و شوق و رضايت از زندگي خواهد شد.