چکیده:
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مهارتهای ذهنآگاهی بر شایستگی اجتماعی و ناگویی خلقی کودکان با علائم اختلال اضطراب انجام شد. پژوهش نیمهآزمایشی (با گروه آزمایش و گواه) با طرح سهمرحلهای (پیشآزمون-پسآزمون-پیگیری) و دورۀ پیگیری دوماهه بود. جامعۀ آماری شامل کودکان دارای اختلال اضطراب بود که در پایۀ چهارم و پنجم دبستان در سال تحصیلی 1401-1400 در شهر تهران مشغول به تحصیل بودند. تعداد 36 کودک (21 دختر و 15 پسر) با اختلال اضطراب به روش نمونهگیری هدفمند انتخاب و به شیوۀ تصادفی در گروههای آزمایش و گواه جایدهی شدند. کودکان گروه آزمایش آموزش مهارتهای ذهنآگاهی را در ده جلسۀ 75 دقیقهای دریافت کردند. در این پژوهش از مقیاس اضطراب کودکان (CIQ)، پرسشنامۀ ناگویی خلقی (AQ) و مقیاس شایستگی اجتماعی (SCS) استفاده شد. دادهها با تحلیل واریانس آمیخته با استفاده از نرمافزار آماری SPSS-23 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد آموزش مهارتهای ذهنآگاهی بر شایستگی اجتماعی (0001>P؛ 55/0=Eta؛ 39/42=F) و ناگویی خلقی (0001>P؛ 53/0=Eta؛ 16/38=F) کودکان با علائم اختلال اضطراب تاثیر معنادار دارد. براساس یافتههای پژوهش میتوان نتیجه گرفت آموزش مهارتهای ذهنآگاهی، با بهرهگیری از کسب آگاهی از هیجانات، آگاهی از اعمال پنج حس اصلی بدن و بهکارگیری ذهنآگاهی در زندگی روزمره میتواند روشی کارآمد درجهت بهبود شایستگی اجتماعی و کاهش ناگویی خلقی در کودکان با علائم اختلال اضطراب باشد.
The purpose of the current research endeavor was to examine the efficacy of mindfulness skills training in enhancing the social competence and alexitimia of children who exhibit symptoms consistent with anxiety disorder. With experimental and control groups, a three-stage design (pre-test, post-test, and follow-up) and a two-month follow-up period, the research methodology was semi-experimental. The study’s statistical population comprised Tehran-based children in the fourth and fifth grades of primary education during the academic year 2020-2021 who exhibited symptoms consistent with anxiety disorders. A purposive sampling method was employed to select 36 children (21 girls and 15 boys) who exhibited symptoms of anxiety disorder. These children were then randomly assigned to either the experimental or control groups. Ten and a half-hours of mindfulness skills training were allocated to the students in the experimental group. The present investigation employed the Children’s Anxiety Scale (CAS), the Alexitimia Questionnaire (IQ), and the Social Competence Scale (SCS). The data were subjected to analysis using mixed ANOVA in the SPSS-23 software. Children exhibiting symptoms of anxiety disorder benefit significantly from mindfulness skills training in terms of social competence (p
خلاصه ماشینی:
اثربخشی آموزش مهارت های ذهن آگاهی بر شایستگی اجتماعی و ناگویی خلقی کودکان با علائم اختلال اضطراب فاطمه السادات میرحسینی ١، حسن اسدزاده ٢*، اسماعیل سعدیپور٣، علی دلاور٤، کامران شیلوندی چلیچه ٥ ١.
از جمله روش های آموزشی مناسب برای کودکان و نوجوانان میتوان به آموزش مهارت های ذهن آگاهی١٣ (بوردیک ١٤، ١٣٩٦) اشاره کرد که اثربخشی بالینی این آموزش برای جامعۀ آماری کودکان و نوجوانان نشان داده شده است (فرهادی، اصلیآزاد و شکرخدایی، ١٣٩٧؛ اصلیآزاد، منشئی و قمرانی، ١٣٩٨؛ امیری، ویسکرمی و سپهوندی، ١٣٩٨؛ اکبری، منشئی و یوسفیان ، ١٣٩٨؛ بهاروند و 15 سودانی، ١٣٩٩؛ وجدیان ، عارفی و منشئی، ١٣٩٩؛ شریعتی و کریمی، ١٣٩٩؛ پیریان و فارسی، ١٤٠٠؛ پری- پاریش و همکاران ، ٢٠١٦؛ میلر و بروکر١٦، ٢٠١٧؛ ماراساک و همکاران ، ٢٠١٨؛ لاک، براون و کینسر١٧، ٢٠٢٠؛ یو و همکاران ١٨، ٢٠٢١).
آزمون لوین ٢ برای بررسی برابری واریانس ها، آزمون موچلی ٣ برای بررسی پیش فرض کرویت داده ها٤ و همچنین تحلیل واریانس آمیخته ٥ و آزمون تعقیبی بنفرونی٦ برای بررسی معناداری اثربخشی آموزش مهارت های ذهن آگاهی بر شایستگی اجتماعی و ناگویی خلقی کودکان با علائم اختلال اضطراب اجرا شد.
این یعنی آموزش مهارت های ذهن آگاهی توانسته به شکل معناداری نمرات پس آزمون و پیگیری شایستگی اجتماعی و ناگویی خلقی کودکان مبتلا به اختلال اضطراب را نسبت به مرحلۀ پیش آزمون تغییر دهد.
٤. بحث و نتیجه گیری مطالعۀ حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مهارت های ذهن آگاهی بر شایستگی اجتماعی و ناگویی خلقی کودکان با علائم اختلال اضطراب انجام گرفت .