چکیده:
کتاب سیرالملوک خواجه نظام الملک طوسی، خلاصه ای از اندیشه ایرانشهری است که دو مفهوم دولت مدرن و حکمرانی شایسته را در نظمی سیاسی و اخلاقی با یکدیگر می آمیزد تا جوهره حقوق عمومی ایران را با بنیان های فرهنگی، سنتی و دینی ایرانی-اسلامی هموند نماید. این کتاب، نه تنها به نظریه پردازی پیرامون شیوه حکمرانی ممالک اسلامی می پردازد بلکه بدین نتیجه می رسد که اندیشه ها و تفکرات خواجه نظام الملک به عنوان پشتوانه محکمی برای زبان پارسی قرار گرفته است. از سوی دیگر، نظریه حکمرانی شایسته (خوب)، مبتنی بر این اندیشه است که یک حکومت الزاما نمی تواند واجد تمامی اوصاف و عناصر شایستگی و سودمندی باشد اما باید بتواند کرامت انسانی و به زمامداری را برای شهروندان خود به ارمغان بیاورد. هدف پژوهش حاضر این است که با تحلیل و بررسی کتاب سیرالملوک اثبات نماید حقوق عمومی در ایران از یک پشتوانه تاریخی و فلسفی غنی برخوردار بوده و می تواند مولفه های حکمرانی شایسته (به زمامداری) را در پرتو مفاهیم حقوق عمومی به منصه ظهور بگذارد.
The book "Sir al-Muluk" by Khwaja Nizam al-Molk Tusi is a summary of Iranshahri's thought that combines the two concepts of modern government and decent governance in a political and moral order to harmonize the essence of Iran's public rights with Iranian-Islamic cultural, traditional and religious foundations. This book not only deals with theorizing about the governance of Islamic countries, but also the ideas and thoughts of Khwaja Nizam al-Mulk are placed as a strong support for the Persian language. On the other hand, the theory of good governance is based on the idea that a government cannot necessarily have all the attributes and elements of merit and usefulness, but it must be able to bring human dignity and governance to its citizens. The aim of the current research is to prove that public law in Iran has a rich historical and philosophical support by analyzing and reviewing the book of Sir al-Muluk, and it can bring to the fore the components of good governance in the light of the concepts of public law.
خلاصه ماشینی:
چکیده کتاب سیرالملوک خواجه نظام الملک طوسی، خلاصه ای از اندیشه ایرانشهری است که دو مفهوم دولت مدرن و حکمرانی شایسته را در نظمی سیاسی و اخلاقی با یکدیگر میآمیزد تا جوهره حقوق عمومی ایران را با بنیان های فرهنگی، سنتی و دینی ایرانی-اسلامی هموند نماید.
٢- پیرابند الف - اندر مظالم نشستن پادشاه و عدل و سیرت نیکو ورزیدن خواجه نظام الملک طوسی، در فصل سوم سیاست نامه تصریح میکند که شخص پادشاه (زمامدار) بایستی هفته ای حداقل دو روز در عدالت گاه (دادسرا) با مردم بدون وجود واسطه (شخص ثالث ) ملاقات کند و از نزدیک عرض حال آن ها را بشنود و بینشان دادورزی عادلانه کند که اگر این روش مملکت داری در کشور نهادینه شود، همه ستمکاران از عقوبت (مجازات ) بترسند و احساس عدالت ، امنیت و نظم در جامعه اشاعه پیدا کند.
او با توجه به اهمیت فراوان منصب قضاوت و مقام داوری، در آغاز این فصل نصیحت میکند پادشاه (حاکم ) باید از احوال تک تک قاضیان مملکت آگاه باشد و نیز ادامه میدهد: «و هر که از ایشان [قاضیان ]، عالم و زاهد و کوتاه دست تر باشد، او را بر آن کار نگاه دارند و هر که نه چنین بود، او را معزول کنند و دیگری را که شایسته باشد، بنشانند و هر یکی را از ایشان به اندازه کفاف او مشاهرت اطلاق کنند [مقرری ماهانه تعیین کنند] تا او را به خیانتی حاجت نیفتد که [زیرا] این ، کاری مهم و نازک [ظریف ] است ، از بهر آنکه ایشان بر خون ها و مال های مسلمانان مسلط اند.