چکیده:
برنامه جامع اقدام مشترک(برجام)، یکی از مهمترین عهدنامههای سیاسی و حقوقی تاریخ جمهوری اسلامی ایران و یکی از تأثیرگذارترین آنها بر روابط بینالمللی ایران بوده است. بازتاب این توافق در داخل کشور ذیل دو گفتمان اصلی سیاسی رقیب، یعنی اصولگرایی و اصلاحطلبی بود و به دو شکل متفاوت بازنمایی شد. در این پژوهش با استفاده از نظریهی گفتمان، که ریشه در نظریات فوکو و لاکلائو و موفه دارد، به تحلیل و بحث پیرامون دو گفتمان رسانهای اصلاحطلبی و اصولگرایی پرداختهایم. روش مورد استفاده در این تحقیق،تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف است که شامل سه مرحلهی توصیف، تفسیر و تبیین است. دادههای پژوهش نیز، تیترهای خبری روزنامههای دو جناح اصولگرا و اصلاحطلب درباره برجام بوده است. به این منظور، تیترهایی که در رابطه با موضوع تحقیق، ارزش شناختی داشتهاند، مورد تحلیل قرار گرفتند. بر مبنای نتایج تحلیل یافتهها؛ گفتمانهای اصلاحطلبی و اصولگرایی به واسطهی تکنیکهایی از جمله غیریتسازی و یکپارچهسازی، ارزیابیهای متفاوت و متضادی از برجام داشتهاند. گفتمان اصولگرایی برجام را خطری برای «امنیت ملی» میداند و نتایج منفی آن را متوجه گفتمان اصلاحطلبی میداند. در مقابل، گفتمان اصلاحطلبی برجام را گامی به سوی «صلح» و «گشایش اقتصادی» میداند و دستاوردهای مثبت آن را به خود نسبت میدهد.
JCPOA Media Discourse in international Relations: A case study of a reformist and fundamentalist newspaperThe Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA) has been one of the most important political and legal treaties in the history of the Islamic Republic of Iran and one of the most influential treaties on the international relations of Iran. Overall, reflections on this agreement in Iran fit into two main competing political discourses of Reformism and Principlism, and it was represented in two different forms. Throughout this research, we have analyzed and discussed two media discourses of Reformism and Principlism, using Discourse theory which has its roots in the theories of Foucault, Laclau and Mouffe. Moreover, the used method in this research is Norman Fairclough’s Critical Discourse Analysis which includes three stages of Description, Interpretation and Explanation. Also, the resource of research data has been JCPOA concerned news headings of the newspapers belonging to the Principlist and the Reformist factions. For this purpose, the news headings that have been of cognitive value, regarding the subject of the research, have been chosen purposefully and have been analyzed. According to the results of the analysis of findings, the Reformist and the Principlist discourses using techniques such as Antagonism and Integration have had different and opposing evaluations of JCPOA. The Principlist discourse considers JCPOA as a danger for “National Security” and holds the Reformist discourse responsible for JCPOA’s negative consequences. On the opposite side, the Reformist discourse considers JCPOA as a step forward towards “Peace” and “Opening up the economy” and attributes JCPOA’s positive achievements to itself.
خلاصه ماشینی:
به این منظور در این پژوهش ، ضمن بررسی گفتمان رسانه ای روزنامه های منسوب به دو گـروه اصلاح طلب و اصولگرا در مورد برجام ، به دنبال پاسخ به این پرسش های اساسی خـواهیم بـود که : این رسانه ها چگونه موضوع مورد بررسی ، یعنی «برجام » را توصیف می کنند؟ گفتمـان هـر کدام از آن ها به کدام طبقه و جریان سیاسی در کشور و جهـان نزدیـک اسـت ؟ و گـزاره هـای ایدئولوژیک و پیش فرض ها و «دانش پایه »ی نهفته در آن ها کدام است ؟ ٢.
{مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} واژگان و جملاتِ رسـانه هـا و شخصـیت هـای گفتمـان اصـلاح طلبـی ، بـه طـور فشـرده دربرگیرنده ی مضامین زیر است : ـ ایجاد شکاف در اجماع جهانی علیه ایران ـ طرفداری از صلح جهانی ـ بازگشت به جامعه جهانی ـ تأثیرگذاری بر افکار عمومی ـ رفع تحریم ها ـ تأثیر روابط اقتصادی با کشورها ـ گشایش اقتصادی ـ توسعه سرمایه گذاری خارجی ـ شکاف در جبهه دشمن ـ برتری جناح های میانه رو در ایران به این ترتیب ، هر کدام از اشخاص و چهره های دو گفتمان سیاسی کلان حاکم بر کشور، از مجرای رسانه هایشان با مضامینی که به آن ها اشاره شد، در مورد برجام موضع گیری کرده اند و با واژگان و جملات خاص خود در مورد آن صحبت کرده اند.