چکیده:
انسان از ابتدای آفرینش به دنبال یک نظام اندیشه و اخلاق بوده است نخست هستی را با همه جنبههای گسترده آن تبیین کرده و سپس جایگاه ویژه خود را در این عالم شناخته است.
اندیشه عشق و عرفان از بزرگترین و شگفتانگیزترین نظامها بوده است. عشق در ستیز با هرگونه تفکر است.
عشق بر دو نوع می باشد: عشق زمینی و عشق آسمانی.
در سنت ادبی ما هر واکنش مذهبی که در پیوند با احساس وجود داشته در قلمرو عرفان قرار گرفته است. در عرفان عملی انسان به شناخت معبود خویش پرداخته و کسی که به این امر مبادرت جسته عارف خوانده شده است.
عشق و عرفان دو خصیصهی مهم بود، که بارها در آثار شاعران و نویسندگان به کار رفته است. این دو خصیصه در دیوان ملا هادی سبزواری جایگاه ویژهای دارد. که پژرهش به این امر پرداخته و در پایان نتیجه آورده شده است.
خلاصه ماشینی:
عشق و عرفان در دیوان حاج ملا هادی سبزواری (اسرار) جناب دکتر عبدالله واثق عباسی 1 طاهره سالاری 2 چکیده انسان از ابتدای آفرینش به دنبال یک نظام اندیشه و اخلاق بوده است نخست هستی را با همه جنبههای گسترده آن تبیین کرده و سپس جایگاه ویژه خود را در این عالم شناخته است.
عشق و عرفان دو خصیصه مهم ادب فارسی می باشد که در آثار ادبی ما عشق است که آثار ادبی درک نخواهد شد از سویی به دلیل عدم بررسی لازم و کامل دیوان ملاهادی سبزواری این دو ویژگی، جستجو و مورد تحلیل قرلر گرفت.
قلمرو موضوع حاج ملا هادی سبزواری عشق و عرفان را در زمان خویش و با توجه به اوضاع آن عصر مورد بررسی قرار داده است و تا زمانی کنونی مفید و اثربخش میباشد.
ای نام خوش تو بر سر زبان ها, , وی یاد تو زینت بیان ها کرمی،48:1370 از مهــر رخت چو ذره هستند, , در رقص و سماع آسمان ها کرمی،49:1370 مرغان ترانه سنج خوانند, , وصف رخ تو به بوستان ها کرمی،49:1370 اندر ره عشق بی سرانجام, , دریاهایی است بی کران ها کرمی،49:1370 ای دل بشتاب زآنکه رفتند, , زین کاخ مجاز کاروان ها کرمی،49:1370 از سروری جهان گذر کن, , در باطن خود بیان ها کرمی،49:1370 *در این ابیات از عشق عرفانی و معنوی سخن می راندکه نام معشوق که همان حضرت حق میباشد؛ بر زبان همهی انسانها جاری و ساری است به گونهای که باعث زینت سخن و رقص و سماع آسمانها میگردد؛ در ادامهی این ابیات عشق را وادی بیانتها میداند که در مسیرش دریاهایی بیکران از سختیها و مشکلات وجود دارد سپس شاعر خود را مورد خطاب قرار میدهد و میگوید: ای انسان تلاش کن زیرا کاروانهای زیادی برای رسیدن به وادی عشق از این جهان مادی حرکت کردهاند، علاوه بر این به این نکته هم تاکید میکند برای این که به جهان عشق و عرفان دست یابی به باطن خود توجه کن که به گونهای یادآور این حدیث است: هرکس خود را بشناسد پس قطعاً خدایش را میشناسد.