چکیده:
موضوع شخصیت از مهم ترین مباحث انسان شناسی است. قرآن کریم در مورد شکلگیری رفتار آدمی بر اساس شخصیتش اشاره نموده و برخورداری از جامعه سالم را مستلزم داشتن افرادی با شخصیتی متعادل میداند. این تحقیق با کاربست روش تطبیقی، شخصیت را از منظر قرآن کریم و دانش مدیریت به کاوش گرفته است. یافتههای این پژوهش بیانگر آن است که دانش مدیریت جدید در مطالعه شخصیت تنها به عوامل جسمی - بیولوژیک توجه میکند و جنبه روحی و روانی انسان را کنار گذاشته و از آن غفلت کرده است. این امر، طبیعتاً تصویری مبهم و غیردقیق از شخصیت سالم به دست می دهد. لذا قرآن کریم، علاوه بر آشکارسازی دقیق مؤلفهها، ابعاد و جلوههای شخصیت سالم و ویژگیها و ملاکهای تعادل یافته آن، با در پیش گرفتن راه میانهای و ایجاد تعادل میان جنبههای مادی و معنوی انسان، شخصیتی متعادل را نشان داده است. قرآن کریم، از «شخصیت» با واژهی «شاکله» به معنای ملکات نفسانی یاد کرده که به مثابهی زیرساخت و علت بروز رفتارهای انسان است که بخشی از آن را ابعاد درونی و بخشی را ابعاد بیرونی انسان تشکیل میدهد. ابعاد درونی، غیر اکتسابی؛ اما بسترآفرین بوده و نقشآفرینی آنها به صورت بالقوه است، ولی ابعاد بیرونی، اکتسابی و سازنده شخصیت بالفعل است که تبیین، تغییر، تعدیل، کنترل و پیشبینی رفتارهای انسان وابسته به آنها است.
The subject of personality is one of the most important topics in anthropology.The Holy Qur'an refers to the formation of human behavior based on his personality and considers that having a healthy society requires people with a balanced personality. Using a comparative method, this research has explored personality from the perspective of the Holy Quran and management knowledge. The findings of this study indicate that the new management knowledge in the study of personality pays attention only to physical-biological factors and has neglected the psychological aspect of human beings and has neglected it. This naturally gives a vague and inaccurate picture of a healthy personality. Therefore, the Holy Quran, in addition to accurately revealing the components, dimensions and manifestations of a healthy personality and its balanced characteristics and criteria, has shown a balanced personality by taking a middle path and creating a balance between the material and spiritual aspects of man. The Holy Qur'an refers to "personality" with the word "shakleh" meaning the properties of the flesh, which is the infrastructure and cause of human behavior, part of which is the internal dimensions and part of which is the external dimensions of man. Internal dimensions, non-acquired; But they are contextual and their role-playing is potential, but the external, acquired and constructive dimensions of the personality are actual, on which the explanation, change, adjustment, control and prediction of human behaviors depend
خلاصه ماشینی:
ازاینرو، نگارنده مقاله حاضر با روش تفسیر موضوعی برون قرآنی(استنطاقی)، با هدف دست یازیدن به مفهوم و نقش شخصیت در رفتار کارکنان سازمان از منظر آموزههای قرآن، تلاش میکند زمینه ورود اثربخش آموزههای وحیانی در متن زندگی سازمانی و فرآیندهای مدیریتی را با رویکرد علمی فراهم کرده و مسئله حیاتی جدیدی را پیش روی اندیشمندان حوزه قرآن و علوم قرار دهد.
اول؛ دیدگاهی که جنبههای غیراکتسابی را مبنای رفتار انسان دانسته، دوم؛ دیدگاهی که از نقطه نظر عوامل اکتسابی سعی در تبیین رفتار دارد و سوم؛ با استفاده از آیات و احادیث، عوامل مؤثر بر رفتار و به وجود آورنده آن (شاکله) بررسی شده و عواملی مانند نیت، مذهب و خلق و خوی انسانی در این زمینه به بحث گذاشته شده و پس از آن، در مورد عواملی مثل فطرت، اختیار، و محیط که بر عوامل فوق تأثیرگذار است تبیین شده و در آخر، با بهرهگیری از مطالب گفته شده، با ارائهی مدلی، مبانی رفتار انسانی را از دیدگاه اسلام به تصویر کشیده است.
همچنین مقالاتی در مورد این موضوع نیز نگاشته شده است؛ از جمله: مفهومشناسی تطبیقی عزت نفس در قرآن و روانشناسی انسانگرا، نوشته روحالله محمدعلینژاد عمران و پیمان کمالوند (1395)؛ بخشش از دیدگاه روانشناسی و قرآن کریم، به قلم حمیدرضا ایمانیفر، جمیله فاطمی و فاطمه امینی (1391) و تأثیر خانواده، محیط و اراده، در شکلگیری شخصیت انسان از منظر امام علی(ع)، نوشته فاطمه علایی رحمانی و زینب سالاری (1393).