چکیده:
هدف از پژوهش حاضر خوانش پیرامتنی اشعار حافظ با تکیه بر نظریه ترامتنیت ژرار ژنت بوده است. ژنت معتقد است، پیرامتنها آستانههای ورود به جهان متناند و از اینرو در زمره شاخصهای کلیدی فهم و دریافت متن به شمار میروند. در این مقاله با تکیه بر رویکرد ترامتنیت در انگاره ترامتنی ژرار ژنت به خوانش اشعار حافظ پرداخته شد. این پژوهش با مطالعات کتابخانهای، فیشبرداری و استفاده از روش تحلیلی -توصیفی انجام و از چارچوب نظری ترامتنیت ژنت بهرهگیری شده است. ژنت معتقد است به ندرت یک متن به طور عریان وجود دارد و همواره درپوششی از متنواژههایی است که آن را به طور مستقیم یا غیر مستقیم در بر گرفتهاند. بنابراین، هیچ متنی بدون پوشش وجود ندارد. پیرامتنهای درونی اشعار حافظ در قالب مفاهیمی چون « القاب حافظ، شیوه روایتگری حافظ، خودگزارشنویسی، دیگر مخاطبی، قرائت واقعگرایانه، فضاسازی و پیشکش نامهها» و پیرامتنهای بیرونی در قالب مفاهیمی چون «مقلدان، نقیضه گویان، مورخان، شارحان، تفسیرگران، تأویل گران، تصویرگران و...» قابل صورتبندی است. نتایج پژوهش حکایت از آن داشت که اشعار حافظ در پوششی از پیرامتنهای درونی است که موجب تداومبخشی و تکمیلکننده متن کانونی اشعار وی گردیده و این عناصر پیرامتنی بستر تحقق گفتوگویی راستین، میان حافظ و مخاطبانش بوده است. از طرفی پیرامتن های بیرونی حول اشعار حافظ بهصورت منفصل و ناپیوسته حضورداشته و زمینه نقد یا جذابیت شعر حافظ را فراهم آوردهاند.
The aim of the present study was to read the context of Hafez's poems based on Gerard Genette’s theory of transmittance. Gerard Genette believes that hypertexts are the thresholds for entering the world of text and are therefore among the key indicators of textual comprehension and reception. In this research, relying on the trans-textual approach in Genette's trans-textual theory, Hafez's poems are examined. This analytical-descriptive research has been conducted through library studies. Genette believes that there is seldom a text that is naked. In other words, there are always words in the text that cover it either directly or indirectly. Therefore, there is no text without cover. The inner contexts of Hafez's poems in the form of concepts such as "Hafez's titles, Hafez’s narration style, self-reporting, other audience, realistic reading, atmosphere and offerings" and external contexts in form of concepts such as "imitators, contradictions, historians, commentators, illustrators, etc.” can be formulated. Findings indicate that Hafez's poems are a cover for internal contexts that complement the focal text of his poems, playing a significant role in the real dialogue between Hafez and his audience. On the other hand, external contexts around Hafez's poems have been present separately and discontinuously and have provided the ground for criticism and charm of Hafez's poetry.
خلاصه ماشینی:
از طرفي پيرامتن هاي برون متني حافظ ، شامل «مقلدان ، نقيضه گويان ، مورخان ، منشيان ، استشـهادها، ستايشگران ، شارحان ، تفسيرگران ، تأويل گران ، مترجمان ، تصـويرپردازان و نسـخ مصـور» بـه جـا مانـده از ديوان او، به عنوان عناصر بيروني مؤثر بر استقبال مخاطبان از اشعار حـافظ ، ايفـاي نقـش کـرده انـد.
٢-١- پرسش پژوهش ١- در اشعار حافظ از کدام عناصر پيرامتني بهره گيري شده است ؟ حافظ با استفاده از پيرامتن هاي درون متني و برون متني، زمينـۀ جـذب ذهـن مخاطـب را بـراي ورود بـه دنياي متن ، مهيا کرده است .
کهن نامه ادب پارسي، پژوهشگاه علوم انسـاني و مطالعـات فرهنگـي، در پژوهشي با عنوان « ارتباط بينامتني ديوان حافظ و آثار روزبهان بقلي» با بررسي مرکزيت عشق و معشوق به تعامل ميان حافظ و روزبهان پرداخته و نتيجه گرفته اند که آثار روزبهان از متوني است که بـا اتکـا بـر آن ميتوان معناي بعضي از دال هاي سيال در ديوان حافظ را تثبيت کرد.
آسمان کشتي ارباب هنر ميشکند تکيه آن به که بر اين بحر معلق نکنيم (همان : ٣٩٨) مزرع سبز فلک ديدم و داس مه نو يادم از کشته ي خويش آمد و هنگام درو (همان : ٤٣٣) قابل ذکر است بررسي عناصر طبيعي در شـعر حـافظ ، ميتوانـد جسـتاري تـازه در حـوزه پيرامتن هـاي درون متن شعر حافظ باشد.
27 Paratextual Reading of Hafez's Poems Based on Gérard Genette's Theory of Métatextualité 5 Farideh Riazinia 6 Ali Fallah 7 Mohammad Ali Khaledian DOI: 10.