چکیده:
این پژوهش با هدف بررسی دمای شبانه روزی در ایران انجام شده است. برای این منظور کمینه و بیشینه دما طی دوره آماری 40 ساله (2020-1981) با استفاده از برونداد پایگاه AgERA5 بررسی و سپس دامنه شبانهروزی دما (DTR) محاسبه گردید. جهت درستیسنجی پایگاه AgERA5 از دادههای 56 ایستگاه هواشناسی همدید و سنجههای آماری RMSE و R2 و برای بررسی متوسط روند از آزمون Theil-Sen استفاده گردید. نتایج درستی سنجی دمای کمینه و بیشینه نشان داد که پایگاه AgERA5 از دقت بالایی برای برآورد دما برخوردار است. نتایج نشان داد که روند ماهانه دمای کمینه و بیشینه در ایران افزایشی است. روند افزایش دما در طول زمان ثابت نبوده و در ماههای مختلف متفاوت است. با این حال روند افزایشی دما طی ماههای مختلف سال برای دو متغیر دمای کمینه و دمای بیشینه هماهنگ است. در تمامی ماهها، بیشینه روند افزایشی دما در فصل زمستان و ماه مارس مشاهده میشود. شاخص DTR در ایران حداقل 0. 48 و حداکثر 16. 6درجه سلسیوس است که بهترتیب در ماههای دسامبر و ژوئیه اتفاق میافتد. بیشینه شاخص DTR در مناطق خشک داخلی و کمینه آن در مناطق شمالی و شمالغربی کشور رخ می-دهد. بیشینه روند افزایشی دمای کمینه و بیشینه در ماه مارس است که بهترتیب 0. 8 و 1. 2به ازای هر دهه افزایش مییابد. در مقابل بیشینه روند کاهشی دمای کمینه و بیشینه در ماه نوامبر است که بهترتیب با 0. 1- و 0. 2- به ازای هر دهه کاهش مییابد.
This study was conducted to investigate the diurnal temperature range (DTR) in Iran. For this purpose, the minimum and maximum temperatures during the period of 40 years (1981-2020) were evaluated using the output of AgERA5 dataset and then the diurnal temperature range (DTR) was calculated. Data from 56 synoptic stations and RMSE and R2 statistics were used to evaluate the AgERA5 dataset and Theil-Sen test was used to examine the slope trend. The results of minimum and maximum temperature evaluation showed that AgERA5 dataset has high accuracy for temperature estimation. The results showed that the monthly trend of minimum and maximum temperatures in Iran is increasing. The trend of temperature increase has not been constant over time and varies in different months. However, the increasing trend of temperature during different months of the year is consistent for the two variables of minimum temperature and maximum temperature. In all months, the maximum temperature increase is observed in winter. The DTR index in Iran is a minimum of 0.48 and a maximum of 16.6o, which occurs in December and July, respectively. The highest diurnal temperature range index occurs in arid interior regions and the lowest values are seen in the northern and northwestern regions of the country. The maximum increasing trend of the minimum and maximum temperatures is in March, which increases by 0.8 and 1.2 per decade, respectively. In contrast, the maximum decreasing trend of the minimum and maximum temperatures is in November, which decreases by -0.1 and -0.2, respectively, per decade.
خلاصه ماشینی:
نتايج درسـتي سـنجي دماي کمينه و بيشـينه نشـان داد که مجموعه داده AgERA٥ از دقت بالايي براي برآورد دما برخوردار اســت و روند ماهانه دماي کمينه و بيشــينه در ايران افزايشـي اسـت .
وردايي دماي ايران با استفاده از داده هاي مختلفي همچون مجموعه داده اسفزاري 1 Beranová & Huth 2 Rao et al 3 Albergel et al 4 Johannsen et al 5 Gleixner et al 6 Royé et al 7 Dutra et al 8 Tang et al 9 Betts & Beljaars 10 Correa et al 11 Byass 12 Kozubek et al 13 Noël et al (مسـعوديان ، ١٣٨٧؛ منتظري، ١٣٩٣)، ايسـتگاه هاي هواشـناسـي همديد (نظري پور و همکاران ، ١٣٩٤) و نسـخۀ ERA Interim مرکز اروپايي يش ب ني يان مدت جو (ECMWF) (احمدي و همکاران ، ١٣٩٧) انجام شـده اسـت .
اين پژوهش با هدف بررسي درستي متغير دماي کمينه و بيشينه مجموعه داده AgERA٥ و تحليل دامنه شبانه روزي دما (DTR) در ايران انجام شـده اسـت .
بررسـي سـنجه RMSE نشـان ميدهد که AgERA٥ در برآورد دماي کمينۀ ايسـتگاه هاي مناطق کوهسـتاني و مرتفع (نظير شهرکرد) از دقت کمتري برخوردار است که سه عامل مهم در آن نقش دارند: ١- چنانکه در بخش داده و روش به آن اشـاره شـد مرتفع ترين ايسـتگاه هواشـناسـي مورد اسـتفاده در اين پژوهش ايسـتگاه شـهرکرد با ٢٠٤٨/٩ متر ارتفاع از سـطح دريا اسـت و بالاتر از اين ارتفاع براي دوره زماني نامبرده ايسـتگاهي در دسـترس يسـت .