چکیده:
اندیشمندان عقیده دارند؛ تاثیرپذیری انسان از حادثههای اجتماعی نظیر جنگ و انقلاب بیشتر از سایر حوادث است. داستاننویسان با نمایش شخصیتها و ظرفیتهای آنها در این تاثیر و تاثر نقش بسزایی دارند و میتوانند جهانبینی خوانندگان خود را متحول کنند. جنگ هشت سالة دفاع مقدس یکی از این حوادث عظیم است که بسیاری از نویسندگان در این حیطه دست به آفرینشهایی زدهاند. شهریار عباسی در دو دهه پس از پایان گرفتن جنگ دست به تولید آثاری زدند که نشان از توانایی و مهارت وی دارد. او در سال 1390 و 1393 متاثر از مفاهیم دفاع مقدس دو رمان هتل گمو و دختر لوتی منتشر کرده است. در این پژوهش، دو اثر مذکور به لحاظ عناصر داستانی، شخصیت و شخصیتپردازی به روش تحلیلی- توصیفی مورد بررسی قرار گرفت. عباسی در نگاهی هنجارشکنانه برخی ابعاد و ویژگیهای درونی رزمندگان را تشریح و آنها را از حالت غیرطبیعی بودن و تصنّعی خارج میکند و پذیرش کنش و منش آنها را به طور عنوان یک انسان راحتتر میکند. بهویژه در بیان نیّات و انگیزه-هایی که عامل محرک رزمندگان برای حضور در جبهههای نبرد بود. حضور طیفهای مختلفی از مردم در جبههها که برخی از آنان در گذشته رفتارهایی خلاف عرف و شرع داشتند، حقایقی است که در شخصیتپردازیهایش مکشوف میشود.
در آثار عباسی، چندصدایی و آزادی شخصیتها در بیان آرا و عقاید را میتوان مشاهده کرد. وی با درک مبانی زیباشناسانة ساختار روایی داستان سعی کرده است آثارش از شعارزدگی دور بماند و جهان روایت داستانی با آدمهایی زنده و ملموس را خلق کرده است. انعکاس زوایای پنهان جنگ، صدای مستقل هر شخصیت، انگیزهها، تجربة عشق و دلدادگی در معرکة پرآشوب و متلاطم رسالت ادبی اوست. بدین روی شخصیتهای رمانهای او در ارائة آرا آزاد هستند و به راحتی نظرات و عقاید خود را ابراز میدارند و صدای تحمیل شدهای از بیرون بر آنها حکمفرما نیست. در آثار عباسی به لحاظ تیپیک اغلب شخصیتها بسیجی و سپاهی هستند. شخصیتهای آثار وی بیانکنندة نگرانی نویسنده در مورد معضلات اجتماعی است.