چکیده:
هدف: ذینفعانِ علم و فناوری مانند دیگر حوزههای سیاستگذاری عمومی، با تاثیرگذاری و تاثیرپذیری از سیاستها، نقش مهمی در موفقیت و شکست سیاستها دارند. پژوهش حاضر با هدف تحلیل تعاملاتِ پیشبینیشدۀ ذینفعان علم و فناوری در قوانین و اسناد بالادستی انجام شد.
طرح پژوهش/ روش‏شناسی/ رویکرد: پژوهش از نظر هدف، کاربردی است و از نظر روش جمعآوری دادهها، تحلیل مضمون است. بدین منظور از میان اسناد و قوانین علم و فناوری، یازده سند به صورت هدفمند انتخاب شد و در چهار بُعد شناسایی ذینفع، نوع، هدف، و روش تعامل ذینفع مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت.
یافتهها: در تحلیل انجامشده، ذینفعان در چهار بخشِ ذینفعان دولتی، خصوصی، اشخاص، و جامعه مدنی دستهبندی شدند که ذینفعان بخش دولتی بیشترین سهم را داشتند. تعاملات ذینفعان در هفت نوع پیش بینی شده که تعامل «نهاد با نهاد» بیشترین فراوانی را داشته است. اهداف تعاملات ذینفعان در پانزده مضمون پیش بینی شده که مهمترین آنها «رشد و توسعه علم و فناوری» و «تقویت تعاملات بین ذینفعان» بوده است. روشهای تعامل ذینفعان در قالب ده مضمون فراگیر معرفی شد که در این میان «طراحی و تدوین سازوکارهای تشویقی» و «ایجاد شبکههای همکاری» به عنوان روش های مهم تر تعامل معرفی شدند.
ارزش/ اصالت پژوهش: این پژوهش برای نخستینبار نگاه جامعی به موضوع تعاملات ذینفعان داشته که علاوه بر شناسایی ذینفعان، مشخص کرده است که این ذینفعان چگونه، با چه اهدافی، و در چند حالت با یکدیگر تعامل داشتهاند.
Purpose: : The stakeholders of science and technology, like other areas of public policy, have an important role in the success and failure of policies by influencing and being influenced by policies. The research was conducted with the aim of analyzing the anticipated interactions of the stakeholders of science and technology in the upstream documents.
Methodology: The research is an applied research from the point of view of the goal and thematic analysis from the point of view of the data collection method. For this purpose, among the upstream documents, eleven documents were selected and analyzed in the four dimensions of stakeholder identification, type, purpose and method of stakeholder interaction.
Findings: In the analysis, stakeholders in four sections; Government, private, individuals and civil society were categorized, and the beneficiaries of the public sector had the largest share. Stakeholder interaction is predicted in seven types, and "institution-to-institution" interaction was the most frequent . The objectives of stakeholder interactions are foreseen in fifteen themes, the most important of which were "Development of science and technology" and "Strengthening interactions between stakeholders". Stakeholder interaction methods were introduced in the form of ten themes, among which "development of incentive mechanisms" and "creation of cooperation networks" were introduced as important methods of interaction.
Originality/ value: : For the first time, the research has taken a comprehensive look at the issue of stakeholder interactions, which, in addition to identifying the stakeholders, has determined how the stakeholders interact, the purpose and the modes of their interaction.
خلاصه ماشینی:
علاوه بر این شکل گیری نگرشهای بدبینانه ذی نفعان پیرامون تغییرات علمی فناوری و صنعتی موجب شد که سیاست های اجتماعی پایدار با حضور همه ذی نفعان برای علم و فناوری اتخاذ شود (1999 Durant) عده ای از پژوهشگران معتقدند که در عصر حاضر علم و فناوری باید در پیشگاه جامعه، پاسخگوتر و واکنش پذیرتر شود و تنها راه انجام این کار افزایش مشارکت ذی نفعان و شهروندان است هاچت و همکاران ۱۴۰۰ جنبه های بسیار مهمی که مشارکت ذی نفعان در فرایند سیاستگذاری علم و فناوری را ضروری میسازد عبارت اند از چند جانبه بودن سیاست علم و فناوری که مجموعه ای از بازیگران را دربر میگیرد مانند مقامات دولتی ،بازرگانان ،پژوهشگران سیاستگذاران جامعه مدنی سازمانهای غیر دولتی اتاقهای فکر و آگاهی از راههای جدید برای مشارکت ذی نفعان علم و فناوری به منظور حفظ پویایی در پاسخ به تغییرات سریع در تولید انتشار و استفاده از دانش (Dutrénit & Suárez, 2018) | دوره ۳۵ - پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ - پیایی ۱۲۱ مفاهیم مشارکت و تعامل حدود دو دهه قبل در ادبیات سیاستگذاری علم و فناوری مورد استفاده قرار گرفت ( 2021 Weingarteral) از اواخر دهه ۱۹۹۰ مشارکت ذی نفعان در محافل سیاستگذاری علم و فناوری اروپا رواج یافت (2006 ,lagendijk & Irwim) و برخی از کشورها از جمله هلند و دانمارک در گسترش رویکرد مشارکتی در سیاستگذاری و تصمیم گیریهای مربوط به علم و فناوری پیشگام شدند (1999) Joss) در این رابطه برخی از پژوهشگران معتقدند که امروزه تعامل بین سیاستگذاران کارشناسان ذی نفعان و عموم مردم به بخش مهمی از سیاستگذاری علم و فناوری تبدیل شده است (2017) ,Gonçalves هدف از مشارکت و تعامل ذی نفعان در سیاستگذاری علم و فناوری مبادله اطلاعات و تجربه (2016) .
که از پیشینه ها و موقعیتهای مختلف با انگیزه های متنوع و غالباً با اهداف و روابط متقابل، خود را درگیر فرایند سیاستگذاری میکنند و در یک فضای برد - برد در جستجوی منافع مشترک هستند در بسیاری از کشورها، سیاستگذاری تعاملی )Schedler & Glastra, 2001; Stokkom, 2005( به عنوان راهی مهم برای ارتقای کیفیت برنامه های دولتی و همچنین مشارکت ذی نفعان در فرایند تصمیم گیری در نظر گرفته میشود (1999) ,Van Woerkum) گفتمان تعامل نقش برجسته ای در سیاستگذاری علم و فناوری در اتحادیه اروپا ایالات متحده آمریکا و آفریقای جنوبی ایفا کرده )Weingart et al.