چکیده:
با توجه به اینکه حس مکان از کیفیت فضا و چگونگی طراحی تاثیر میپذیرد هدف این تحقیق آشنایی با این مفهوم و روشن کردن عوامل ایجادکننده آن برای طراحی بهتر است. هرچند معانی زیادی برای مکان و فضا گفته شده است اما مشخصه مکان که در این تحقیق به آن توجه میشود خاصتر بودن آن نسبت به فضا و در هم تنیدگی آن باارزشهای انسانی است و ویژگی فضا، انتزاعی و عینی بودن آن نسبت به مکان است. پژوهش حاضر از منظر هدف پژوهشی، جز تحقیقات کاربردی محسوب میگردد. شیوه ی انجام پژوهش توصیفی-تحلیلی میباشد که با بررسی ادبیات پژوهش تلاش شده است مولفه های حس مکان در بناهای اجراشده در دوره ی قاجار در محلهی آخوند قزوین بررسی گردد. تحلیل نتایج بیانگر آن است که عواملی مانند عوامل ادراکی، شناختی، عوامل اجتماعی و عوامل محیطی -کالبدی در جهت بازتاب حس مکان از عوامل بسیار تاثیرگذار میباشند که هرکدام شامل زیرمولفه های متعدد میباشد. از این نتایج میتوان جهت شناخت و تقویت عوامل موثر بر ایجاد حس مکان استفاده کرد، این مولفه های در مدرسه و آبانبار محله آخوند قزوین که از شاهکارهای معماری دوره قاجار میباشند، موردبررسی قرار گرفت و بررسیها نشان داد که حس و مکان و مولفه های آن در این دو اثر تاریخی بهوضوح دیده میشود.
خلاصه ماشینی:
بررسي حس مکان در بناهاي تاريخي دوره قاجار؛ نمونه موردي مدرسه و آب انبار سردار محله آخوند تاريخ دريافت : ١٤٠١/٠٥/١٨ محمد بهزادپور١، نرگس الفتي ٢*، مهدي امامعلي زاده ٣ تاريخ پذيرش : ١٤٠١/٠٦/٢٨ کد مقاله : ٨٨٠٩٣ چکـيده با توجه به اين که حس مکان از کيفيت فضا و چگونگي طراحي تأثير ميپذيرد هدف اين تحقيق آشنايي با اين مفهوم و روشن کردن عوامل ايجادکننده آن براي طراحي بهتر است .
Raymond و همکاران (٢٠١٧) بيان مي کنند که دل بستگيهاي مکان و معاني مکان به کندي تکامل مييابند، گاهي اوقات با واقعيت مادي يا اجتماعي مطابقت ندارند (اثرات تأخير) و همچنين تمايل به جلوگيري از تغيير دارند و در نهايت نکويي و همکاران (١٣٩٦) به بررسي حس تعلق به مکان در بناهاي مذهبي-تاريخي در راستاي افزايش تعامل ساکنين محله با بنا (نمونه موردي: مسجد جامع اصفهان ) پرداختند و نتايج نشان ميدهد که نمادگرايي بيشترين رتبه و شناخت مکاني پايين ترين رتبه را در ميان سطوح مختلف دارد و در ميانه اين دو، مابقي سطوح حس تعلق قرار ميگيرند اما رجحان مکاني در ميان پاسخ آزمودنيها را نميتوان به عنوان يک عامل تأثيرگذار در نظر گرفت .
از اين نتايج ميتوان جهت شناخت و تقويت عوامل مؤثر بر ايجاد حس مکان استفاده کرد، اين مؤلفه هاي در مدرسه و آب انبار محله آخوند قزوين که از شاهکارهاي معماري دوره قاجار ميباشند، موردبررسي قرار گرفت و بررسيها نشان داد که حس و مکان و مؤلفه هاي آن در اين دو اثر تاريخي به وضوح ديده ميشود.