چکیده:
سابقه و هدف : برنامه ریزی درسی واقع گرایانه مستلزم مشارکت کلیه نیروهای اثرگذار و درگیر در مراحل
گوناگون تصمیم گیری است که در میان آنها، معلمان از اهمیت و جایگاهی ویژه برخوردارند. معلمان به
سبب آشنایی با مسائل و نیازهای دانش آموزان و مدرسه و تجربیات ارزشمندی که در سایه تعامل با
یادگیرندگان به دست میآورند.
مواد و روش ها: مطالعه حاضر از نوع توصیفی تحلیلی ١است و پس از بررسی مفاهیم با ارائه نتایج به
پیشنهادات کاربردی پرداخته شده است . روش تحقیق حاضر توصیفی و روش گردآوری اطلاعات آن ،
کتابخانه ای است . بدین صورت که از منابع کتابخانه ای نظیر: کتاب ، مقاله ، منابع خارجی و ... و آموخته های
محقق استفاده شده است .
یافته ها: از نظر این پژوهش مهمترین عنصر در موفقیت برنامه های درسی هستند و درصورتی که در زمینۀ
جایگاه ، نقش و زمینه سازی مشارکت آنها در تصمیم گیریهای مرتبط با برنامه درسی تاملی عمیق و
جامع الاطراف صورت پذیرد، اثربخشی برنامه های درسی بهبود چشمگیر خواهد یافت .
نتیجه گیری: از مباحث ایراد شده نتیجه گرفته میشود که یکی از مهمترین محورهایی که نظام آموزش و
پرورش در سال های اخیر مطرح کرده و بر آن است تا در راستای آن اقدام نماید مدرسه محوری و
واگذاری اختیارات بیشتر به مدارس در زمینه امور گوناگون برنامه های درسی است . بیگمان تحقق یافتن
مدرسه محوری مستلزم اصلاحات عدیده ای در ارکان گوناگون نظام آموزشی است که از مهمترین آنها
بازنگری درباره نقش دستاندرکاران آموزش و پرورش به ویژه مدیران و معلمان و تواناسازی آنان برای
تصدی مسئولیت ها و وظایف جدید است .
خلاصه ماشینی:
مقدمه مشارکت معلمان در برنامه ريزي درسي امري سهل الوصول نيست و با موانعي مانند فقدان تخصص لازم معلمان ، نبود وقت کافي و نبود حمايت هاي لازم ، موجب کاهش کيفيت برنامۀ درسي و افزايش هزينه ها نيز خواهد بود [١]؛ اما محاسني مانند ارتقاي شأن و منزلت حرفه اي معلمان ، جلوگيري از فرسودگي شغلي معلمان ، اصلاح ديدگاه معلمان دربارة نوآوري و تغيير، انطباق و سازگارکردن برنامه هاي درسي ابلاغ شده با شرايط مدرسه و منطقه ، افزايش فعاليت دانش آموزان در کلاس درس ، ايجاد دلبستگي و تعهد در معلمان نسبت به اجراي برنامه هاي درسي، بهبود کيفيت تدريس و در نهايت ارتقاي عملکرد تحصيلي دانش آموزان باعث ميشود تا به اين امر مهم همت گماشته و بر موانع غلبه کنيم [٢].
مشارکت اساسا فرايندي کيفي است که اگر قرار است موثر باشد، تغييراتي بنيادين در انديشه و عمل ميطلبد [١٨] 265 انواع مشارکت : انواع مشارکت از نظر سطح (خرد، مياني، کلان )، از نظر انواع بر حسب انگيزه هاي ايجادي آن (درون زا، برون زا)، برحسب چگونگي دخالت مردم (مستقيم ، غيرمستقيم )، بر حسب سطوح فراگيري (محلي، منطقه اي، ملي)، برحسب کيفيت همکاري مردم (طبيعي، خود انگيخته ، ارادي يا داوطلبانه ، برانگيخته ، تحميلي يا اجباري)، بر حسب سطوح اجرايي (بهره مندي از خدمات ، ارزيابي خدمات ، ارائه پيشنهاد، تصميم گيري و برنامه ريزي، اجرا و نظارات )، بر حسب موضوع (سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي)، بر اساس نحوه مشارکت (رسمي و غيررسمي) را شامل ميشود که در ادامه به تفصيل اشاره مي گردد.