چکیده:
براساس منابع اخلاقی، روشهای متعددی برای استنباط حکم اخلاقی قابل طرح است. ارزشهای اخلاقی که از رابطة بین آثار عمل و هدف نهایی اخلاق انتزاع میشوند، بیانگر نوعی نسبت در واقعیتهای خارجیاند. در اینجا با تحلیل فلسفی مولفههای موثر در واقعیت ارزشهای اخلاقی، روش استنباط حکم اخلاقی را به دست میآوریم. برای رسیدن به حکم اخلاقی، لازم است پیامدهای عمل اخلاقی را با هدف نهایی اخلاق، لوازم هدف نهایی اخلاق و اهداف میانی که در منظومهای از اهداف انسانی گرد آمدهاند، سنجید. همچنین با دروننگری و روشهای تشخیصی روانشناختی، متعلق نیت فاعل قابل شناسایی است. دیگر اینکه گسترة شمولیت آثار عمل در سنجش اخلاقی دخالت دارد. از طرفی دیگر، مطابقت عمل با قواعد عام و خاص اخلاقی مربوط به اجتماع در فهم حکم اخلاقی موثرند. نهایتا توجه به ارزشهای متزاحم و تعیین مورد بااهمیتتر ما را به حکم اخلاقی قابل اطمینان رهنمود خواهد ساخت.
خلاصه ماشینی:
روش شناسي استنباط حکم اخلاقي براساس تحليل فلسفي ارزش هاي اخلاقي علي احمدي امين / استاديار گروه اخلاق ، جامعۀ المصطفي العالميه Ali_20750@yahoo.
نکتۀ قابل توجه ايـن اسـت کـه واقعيـت ارزش اخلاقي يک امر واحد است که همان نسبت بين نتيجۀ فعل و هدف اخلاق مي باشـد؛ درعـين حـال در تحليـل فلسـفي مؤلفه هاي دخيل در اين نسبت لازم است که هريک از مؤلفه ها و نحوة تأثير آنها جداگانه بحث شود.
٢. ارزش سنجي فعل اخلاقي با استفاده از مقدمات تحليلي برخي از احکام اخلاقي از سنخ گزاره هاي تحليلي اند به اين معنا که محمول اخلاقي در موضوع اخلاقي اشراب شـده است ؛ به طوري که يا جزئي از معناي آن است يا از لوازم غيرقابل انفکاک و بين آن مـي باشـد (زاديوسـفي و حسـيني، ١٣٩٢) براي مثال ، گزارة «العدل حسن »، اگر عدل به معناي «وضع الشـي ء فـي موضـعه الحسـن » باشـد، گـزاره اي تحليلي است .
مثال ديگر براي گزاره هاي تحليلي در اخلاق ، اين گزاره است : «اطاعت و بندگي خداوند متعال موجب تقرب بـه خداوند است با توجه به معيار مورد قبول در اخلاق ، حسن فعل به نسبت آن با قرب الهي سنجيده مي شود.
تحليل خود فعل نيز در استدلال اخلاقي مؤثر است ؛ هر فعلي ويژگي ها و پيامـدهايي دارد که روشن شدن اين پيامـدها مقدمـۀ سـنجش آنهـا بـا اهـداف اخلاقـي خواهـد بـود.