چکیده:
بررسی روابط ایران و آذربایجان؛ چالش ها و فرصت هاچکیده: سطح روابط هر کشوری با کشورهای دیگر وابسته به شرایط اقتصادی، امنیتی، جغرافیایی و فرهنگی دارد. گر چه جایگاه هر کدام از این عوامل در عصر جهانی شدن دچار تحول شده است، اما نمیتوان گفت که این عناصر تاثیراتی در روابط دو کشور ندارند. ایران و اذربایجان که در همسایگی یکدیگر هستند و اشتراکات فرهنگی اعم از تاریخی، مذهبی، آداب و رسوم و.... بسیار زیادی دارند، روابط دو کشور با چالش ها موانع خاصی برخوردار بوده است. این چالشه ا در دهه اخر در سه سطح داخلی، منطقه ای و جهانی قابل بررسی هستند چنانکه میتوان به موضوعاتی از قبیل بی اعتمادی و بدبینی نسبت به یکدیگر، رژیم حقوقی دریای خزر، مشکلات اقتصادی، دخالت های کشورهای منطقه ای همانند ترکیه، جایگاه رژیم صهیونیستی، موضوع قره باغ، نفوذ قدرت های فرامنطقه ای همانند روسیه و امریکا اشاره کرد.
The Study of the relationship between Iran and Azerbaijan; Challenges and Opportunity Dr. Seyyed Asadolah Athary Abstract: The relations between countries relies on economic, security ,geog raphical and cultural circumstances. Although, the status of these factors undergos a change in the globalization era, it is not true to say these factors have no impact on relations between two countries. Iran and Azerbaijan, as neighbors, have cultural, historical, religious commons. Nevertheless, the relations between two countries have faced certain challenges. These challenges could be evaluated in domestic, regional and global levels. The challenges include mutual mistrust and pessimism, the legal regime of the Caspian Sea, economic predica- ments, the meddling of regional countries especially Turkey, Israel regime, Caucasus issue and the influence of great powers such as the US and Russia. Key Words: Azerbaijan, Iran, International System, Oil, Pan Turkism
خلاصه ماشینی:
واژگان کلیدی: آذربایجان، ایران، نظام بینالملل، نفت، پان ترکیسیم - استادیار و عضو هیئت علمی، گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، قزوین، ایران - کارشناسی ارشد علوم سیاسیتاریخ دریافت11/11/1401- تاریخ پذیرش:13/12/1401 مقدمه: روابط ترکیه با جمهوری آذربایجان علاوه بر اینکه تحت تأثیر پیشینه تاریخی، فرهنگی و قومی، مذهبی و نیز حسن نیت متقابل دو طرف به ویژه ترکیه قرار دارد، در سالهای گذشته ابعاد اقتصادی، انرژی، سیاسی و نظامی پررنگتری نیز پیدا کرده است.
با توجه به نظریه نوکارکردگرایی در روابط بینالملل، همکاری در زمینههای مختلف به زمینههای مهمتر سرایت میکند بنابراین فعالیتهای ایران در زمینه استفاده از ظرفیتهای فرهنگی به همکاریهای اقتصادی و بعد از آن سیاسی منجر میشود که میتواند بسیاری از مشکلات و مسائلی که در ارتباط با آذربایجان داشته است را رفع کند.
به طور کلی با توجه به شرایط مختلف و اقداماتی از قبیل تصویب قانون جدایی دین از سیاست و سرکوب فعالان اسلامی به جرم جاسوسی و همکاری با ایران، تامین آزادی عمل بیشتر برای نیروهای پان ترکیستی مخالف ایران، انجام تبلیغات منفی در رسانههای گروهی دولتی و غیر دولتی آذربایجان بر علیه ایران،گسترش همکاریهای نظامی با امریکا و گسترش رو به بهبود روابط این کشور با اسرائیل علی رغم نگرانیهای ایران، همچنین روابط ایران و ارمنستان همه و همه از عواملی هستند که باعث سردی روابط بین ایران و آذربایجان شدهاند.