چکیده:
زمینه و هدف: سبکشناسی لایه ای، که با رویکردی نوین به تحلیل و بررسی متون ادبی میپردازد، بعنوان پایۀ علم زبانشناسی مطرح است. به کمک هرکدام از زیرلایه های این سبک، ویژگیهای پربسامد آثار تشخیص داده میشود. شروه ، گونه ای از شعر عامه در جنوب ایران است که در دورۀ بازگشت ادبی رواج و کمال یافت. سبکشناسی گونه های ادبی، که در شرایط خاص مکانی، فرهنگی و جغرافیایی ظهور میکنند، میتواند به شناخت دقیق انواع ادبی و غنای تاریخ ادبیات کمک کند.
روش مطالعه: این پژوهش به روش توصیف و تحلیل کیفی، به بررسی لایه های آوایی و بلاغی شروه های جنوب میپردازد. جامعۀ آماری پژوهش، شروه های محیا، فایز، باقر لاری و کتابهای شروه سرایی در جنوب ایران اثر علی باباچاهی، دشتی و دشتستان اثر عبدالمجید زنگویی، ترانه های محلی فارس از صادق همایونی و ادبیات عامیانۀ بوشهر تالیف عبدالله رضایی است. داده ها بصورت اسنادی و کتابخانه ای گردآوری شده است.
یافته ها: شروه ها که مهمترین گونۀ آوازی شعر عامۀ جنوب ایران هستند با توجه به وزن، قالب انحصاری، محتوا، ارتباط با موسیقی و ساختار کوتاه خود بعنوان یک ژانر ادبی از سایر امکانات زبانی و شگردهای ادبی برای ادبیت بخشیدن به متن خود استفاده نموده اند. این گونه همواره در قالب دوبیتی که یادگار اوزان اصیل پارسی است سروده شده و ساختار آوایی آنها بسیار قوی است.
نتیجه گیری: بررسی و تحلیل شروه ها از منظر سبکشناسی لایه ای در دو زیرلایۀ آوایی و بلاغی نشان میدهد که در این اشعار از سایر تکرارهای آزاد و منظم موسیقایی، تناسب واژه ها، سایر عناصر بدیع لفظی، معنوی و صور خیال برای تقویت سطوح آوایی و بلاغی با بسامد بالایی بهره گرفته شده است. این شگردها امکانات ارزشمند زبانی هستند که بطور طبیعی در برجسته سازی زبان این نوع شعر به کار رفته اند.
BACKGROUND AND OBJECTIVES: Layered stylistics, which focuses on the analysis and study of literary texts on the basis of new approach, is considered as the foundation of linguistics. The high-frequency features of the works are recognized via each of the sub-layers of this style. Sherveh is a type of public poetry in south of Iran that became popular and developed during the period of literary return. The stylistics of literary genres that emerge in particular spatial, cultural, and geographical contexts can help to identify literary genres and the richness of literary history accurately.
METHODOLOGY: This study examines the phonetic and rhetorical layers of southern Sherveh through descriptive and qualitative analysis. The statistical population of the study including Mahya, Fayez, Baqer Lari's Sherveh and the books concerned with Sherveh khani in south of Iran by Ali Babachahi, Dashti and Dashtestan by Abdolmajid Zangooyee, local songs of Fars by Sadeq Homayooni and folk literature of Bushehr is written by Abdullah Rezaei. Data were collected in the way of documents and libraries.
FINDINGS: Shervehha, which are the most vital lyric types of public poetry in the south of Iran, has used other linguistic possibilities and literary techniques to literalize their text considering their meter, exclusive format, content, connection with music and short structure as a literary genre. This genre has always been composed in framework of a couplet that is a reminiscence of the original Persian rhyme their phonetic structure is powerful to great extent.
CONCLUSION: The examination and analysis of Sherveh in terms of layered stylistics in both phonetic and rhetorical sub-layers demonstrate that in these poems, other free and regular musical repetitions, word proportion, creative and literal, spiritual and imaginary elements to strengthen phonetic and rhetorical levels with high frequency has been used. These techniques are valuable linguistic possibilities that are naturally has been applied in highlighting the language of any type of poetry.
خلاصه ماشینی:
يافته ها: شروه ها که مهمترين گونۀ آوازي شعر عامۀ جنوب ايران هستند با توجه به وزن ، قالب انحصاري، محتوا، ارتباط با موسيقي و ساختار کوتاه خود بعنوان يک ژانر ادبي از ساير امکانات زباني و شگردهاي ادبي براي ادبيت بخشيدن به متن خود استفاده نموده اند.
نتيجه گيري: بررسي و تحليل شروه ها از منظر سبک شناسي لايه اي در دو زيرلايۀ آوايي و بلاغي نشان ميدهد که در اين اشعار از ساير تکرارهاي آزاد و منظم موسيقايي، تناسب واژه ها، ساير عناصر بديع لفظي، معنوي و صور خيال براي تقويت سطوح آوايي و بلاغي با بسامد بالايي بهره گرفته شده است .
The statistical Public poetry, South, Sherveh, stylistics, phonetic layer, population of the study including Mahya, Fayez, Baqer Lari's Sherveh and the rhetorical layer books concerned with Sherveh khani in south of Iran by Ali Babachahi, Dashti and Dashtestan by Abdolmajid Zangooyee, local songs of Fars by Sadeq Homayooni and folk literature of Bushehr is written by Abdullah Rezaei.
اين اشعار اگرچه در دورة بازگشت ادبي رواج يافت ، به نظر ميرسد عواملي همچون دوري منطقۀ جنوب از مراکز ادبي، عامه بودن زبان و محتوا، ساختار متفاوت ، قابليت ژانرگونگي و شيوة اجراي شروه ها موجب تفاوتهايي در سبک اين اشعار با سبک دورة بازگشت شده است ؛ لذا بررسي ويژگيهاي سبکي خاص آنها براي شناسايي بهتر و هرچه بيشتر ضرورت دارد.
علاوه بر تحقيقات فراواني که در زمينۀ دوبيتي بعنوان نوعي شعر عاميانه در مناطق مختلف ايران از جمله جنوب صورت گرفته ، بطور مشخص دربارة شروه ها نيز کتابهاي مختلفي نوشته و پژوهشهايي انجام شده است که عمدتاً به جمع آوري نمونه هاي شعري محدود ميشود.