چکیده:
پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی مسئولیت مدنی تولیدکنندگان خودروهای معیوب در حقوق مدنی ایران انجام شده است یکی از مهم ترین مباحث مسئولیت مدنی ، تقسیم و توزیع مسئولیت در صورتی است که در حادثه زیان بار چند شخص دخالت داشته باشند. گاه اسباب عرضی است و گاه اسباب طولی و حادثه زیان بار به اسباب متعدد انتساب دارد. همه دشواری مسئله در این خلاصه میشود که در کدام یک از موارد اسباب طولی و عرضی و نحوه مستقل مسئولیت تقسیم چگونه توزیع میگردد. در تقسیم مسئولیت مدنی ، دخالت دو یا چند عامل شرط لازم ، ولی شرط کافی نمیباشد. بلکه در این مورد دخالت اشتراکی آن ها در حادثه زیان بار لازم است ؛ زیرا در بعضی موارد ممکن است دو یا چند عامل در حادثه زیان بار دخالت داشته باشند. ولی ممکن است در قالب دو سبب در طول یکدیگر یا سبب و مباشر اشتراکی یا دو عامل با تاثیر جداگانه در حادثه زیان بار دخالت داشته باشند که در این قبیل موارد مسئولیت مدنی بین عوامل مذکور قابل تقسیم خواهد بود. مسئولیت مدنی خودروسازان در قبال مصرف کننده در فهمی مضیق از نظام کلاسیک مسئولیت مدنی بر مبنای نظریه تقصیر – بنیان میباشد. بدین ترتیب که مسئولیت خودروساز زمانی تحقق مییابد که تقصیر خودروساز اثبات گردد عمده موارد تقصیر خودروسازان ناشی از عیب تولید است که در دو قالب کمی و کیفی قابل توصیف است ؛ اما امروزه پیچیدگیهای زندگی بشری و گسترش صنعت خودروسازی موجب تحولات گسترده ای در حوزه مسئولیت مدنی خودروسازان گردیده است . به طوریکه دیگر نمیتوان به مرزهای کلاسیک مسئولیت مدنی وفادار ماند و به ناچار به حوزه های نوین این مقوله بایست پرداخت . امروزه برخی از خطرات ناشی از صنعت خودروسازی موجب شده است که خسارات ناشی از این صنعت جبران ناپذیر باشد. لذا دولت ها جهت پیشگیری از خسارات و درنهایت عدم تحقق مسئولیت خودروسازان مداخلاتی مینمایند که نظام مسئولیت مدنی را تحت الشعاع قرار میدهد. نمونه بارز این امر آلایندگیهایی است که خودروها تولید کرده و منجر به آلودگی و تخریب محیط زیست میشود که تبعات جبران ناپذیری به دنبال دارد. لذا نظام مسئولیت مدنی خودروسازان نیازمند پایه گذاری نوینی است که بدون تغییر و تحول سنت های موجود امکان پذیر نیست . در این رساله ، موضوع مزبور از دو جنبه مطرح میگردد: نخست ، بنیان های نظری مسئولیت مدنی را واکاوی کرده و سپس به نقش سازمان حمایت از مصرف کنندگان پرداخته خواهد شد. مسئولیت مدنی خودروسازان در قبال مصرف کنندگان مبتنی بر نظریه تقصیر و در برابر اشخاص ثالث متضرر همانند آلودگی محیط زیست مبتنی بر نظریه ایجاد خطر میباشد. همچنین نقش سازمان حمایت از مصرف کنندگان در جلوگیری از وقوع زیان و یا حمایت در راستای برقراری عدالت ترمیمی حائز اهمیت است .
خلاصه ماشینی:
واژه هاي کليدي: مسئوليت مدني، توليدکنندگان خودرو، عيب و نقص خودرو، نظريه تقصير 184 مقدمه يکي از موضوعات مهم و اساسي حقوق مسئوليت مدني، مبناي قواعد آن است که ازلحاظ نظري توجيه مينمايد که چرا بايد عامل فعل زيان بار و وظيفه جبران وارده به زيان ديده را داشته باشد که اين موضوع مورد بررسي قرار مي گيرد.
لذا از اواخر قرن نوزدهم تعديلاتي در باب آن صورت گرفت ، بدين گونه که نخست ؛ از طريق گسترش مسئوليت هاي قراردادي بر آن شدند که زيانديده ثابت کند که طرف قرارداد (متعهد) به تعهداتش عمل نکرده 7 ٣- کاتوزيان ، ناصر، مسئوليت ناشي از عيب توليد، انتشارات دانشگاه تهران ، چاپ اول ، ١٣٨١، ص ٦٨ 8 - Regulators ١- آلوين تافلر، موج سوم ، ناشر نو، چاپ هجدهم ، ١٣٨٨، ص ٦٣ ٢- ونيست ، اندرو، نظريه هاي دولت ، ترجمه حسين بشيريه ، نشر ني، چاپ هفتم ، ١٣٨٩، ص ٢٣٩ 189 است .
در ايران نيز ميتوان علت اساسي تأخير در روي آوري به چنين قوانين را در همين مقوله جستجو کرد؛ اما در سالهاي اخير تصويب قوانيني همچون حمايت از حقوق مصرف کنندگان مصوب آبان ١٣٨٨ و حمايت ازحقوق مصرف کنندگان خودرو مصوب ١٣٨٦ نويد بخش ايجاد تحول ٣٣- راسخ ، محمد، نظريه حق : حق و مصلحت ، نشر ني، چاپ اول ، ١٣٩٢، ص ٢٥٢ 196 اساسي در نظام مسئوليت ناشي از عيب توليد در حمايت از حقوق مصرف کننده بوده است .