چکیده:
صکوک یکی از ابزارهایی است که طی چند سال اخیر طراحی و توسط شرکتها و دولتهای اسلامی منتشر شده است. این مقاله به دنبال معرفی اوراق اجاره، تشریح مخاطرات (ریسکهای) مربوطه و رتبهبندی آن میباشد. برای این منظور از روش کتابخانهای و توزیع پرسشنامه استفاده شده است. روش نمونهگیری قضاوتی بوده و معیار انتخاب کارشناسان، خبرگی، تجربه و تحصیلات است. در این بررسی از دانشجویان ارشد، دکترا و فعالان بازار سرمایه و حوزة مدیریت ریسک استفاده شده است. پرسشنامه تحقیق براساس مقیاس لیکرت تنظیم گردیده است. براساس نتایج بهدستآمده خبرگان در مورد وجود ریسک و انواع آن همچون ریسکهای عدم جمعآوری وجوه کافی، عدم اجاره دارایی توسط بانی و هزینههای عملیاتی اختلافنظر کمتری داشتند. اما براساس تعدیل نمرات ریسکها براساس انحراف معیار، آنها ریسک اعتباری، ریسک ورشکستگی، ریسک عدم فروش دارایی به واسط، ریسک سوءاستفاده از وجوه و ریسک سرمایهگذاری مجدد را با توافق نسبتا بالا و به ترتیب ذکرشده جزء 5 ریسک مهم ارزیابی کردند.
Sukuk is one of the tools designed and issued by Islamic companies and governments in the last few years. This paper seeks to introduce rental bonds, describe the related risks and rank them. For this purpose, the library method and distribution of questionnaires have been used. The sampling method is judgmental and the selection criteria of experts is expertise, experience and education. In this study, M.A. students, Ph.D. students and activists of the capital market and risk management field have been interviewed. The research questionnaire is based on Likert scale. Based on the results, the experts disagreed about the existence of risk and its types, such as the risks of not collecting enough funds, not renting assets by the founder, and operating costs. But based on the adjustment of scores and risks based on standard deviation, they evaluated credit risk, bankruptcy risk, risk of not selling assets to intermediaries, risk of misuse of funds and reinvestment risk with relatively high agreement and in the order mentioned as part of 5 important risks.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله به بررسی این سؤال میپردازیم که ابزارهاي مالي اسلامي مبتني بر عقد اجاره با چه ريسکهايي مواجه بوده چگونه باید رتبهبندی شود؟ در اين راستا، ضمن معرفي اجمالي صکوک اجاره، مخاطرات (ريسکهاي) اين صکوک بهعنوان يک ابزار کارآمد در ايران مورد بررسي و تحليل قرار خواهد گرفت.
2. قدرت بر تسليم: موجر بايد توانايى اينكه عين مستأجره را در اختيار مستأجر قرار دهد داشته باشد؛ «زيرا درصورتىكه نسبت به اين امر ناتوان باشد اين موضوع با ماهيت اجاره ناسازگار است؛ در اين صورت دريافت پول بهعنوان مالالاجاره، امر غيرمنطقى و مصداق اكل مال به باطل است.
انواع مخاطرات (ريسکهاي) صكوك اجاره ريسكهاي صكوك اجاره را ميتوان به ريسكهاي بازار اوليه، بازار ثانويه و ريسكهاي مرتبط با دارايي و در يک تقسيمبندي کليتر به مالي و غيرمالي تقسيم كرد: ريسکهاي مالي الف) ريسک بازار اوليه (The primary market risk) 1) ريسك عدم جمعآوري وجوه نقد به ميزان كافي هنگام انتشار اوراق اجاره، واسط از طريق شركت تأمين سرمايه اميدنامه اوراق را به عموم عرضه ميكند و اقدام به پذيرهنويسي صكوك اجاره كرده و مالكيت دارايي را به صاحبان اوراق منتقل، وجوه را دريافت كرده و به وكالت از طرف آنان امور مربوط به دارايي را مديريت ميكند كه فرايند آن صورت زیر است: 1ـ1.
اين ريسك تنها براي صكوك اجاره نيست و شامل ساير ابزارهاي تأمين مالي كه توسط سرمايهگذاران خارجي خريداري ميشود، وجود دارد.
از نظر کارشناسان مورد پرسش در اين پژوهش، ريسک اعتباري مهمترين ريسک در بين اوراق مختلف تأمين مالي است.