چکیده:
هدف این پژوهش. تحلیل و بررسی سازوکار اثرگذاری برخی از متغیرهای اقتصاد کلان شامل تولید ناخالص داخلی, نرخ ارزء نرخ
بهره. سطح عمومی قیمت و همچنین تعداد پایانههای فروش بهعنوان شاخص فناوری نوین مالی بر تقاضای اسکناس در ایران است.
دادههای مورد استفاده سریهای زمانی فصلی از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۷ است که به روش تصحیح خطای برداری (VECM) و همجمعی
تجزیه و تحلیل شدهاند. یافتههای پژوهش نشان میدهد که رابطه بلندمدت تقاضای اسکناس با شاخص قیمت مصرفکننده و تولید
ناخالص داخلی مثبت. با نرخ ارز و تعداد پایانههای فروش منفی است و با نرخ پهره از نظر آماری معنادار نیست؛ اما تقاضای اسکناس
در کوتاهمدت به نرخ ارز و حجم اسکناس دوره پیشین و اثر فصل بستگی دارد؛ همچنین, تاثیر شوکهای مختلف بر روی حجم
اسکناس با استفاده از توابع واکنش آنی و روش تجزیه واریانس خطای پیشبینی بررسی و معلوم شد که واکنش میزان اسکناس در
گردش به شوک در متغیرهای نرخ ارز و تعداد پایانههای فروش نسبت به متغیرهای دیگر سریع تر است.
The goal of this study is to analyze the mechanism of influence of some macroeconomic variables including GDP, exchange rate, interest rate, general price level and number of sales terminals as an indicator of new financial technology on the demand for banknotes in Iran. The data used are seasonal time series from 1385 to 1397 which have been analyzed by vector error correction (VECM) and co-integration methods. The results show that the long- run relationship is positive between banknote demand and consumer price index and GDP; it is negative with exchange rate and number of sales terminals; and statistically insignificant with interest rates. But in the short run, the demand for banknotes depends on the volume of the banknotes and the exchange rate of the previous period and the effect of the season. Also, the effect of different shocks on the banknote volume was investigated using the impulse response function and the method of analysis of variance of the predicted error, and it was found that the response of the amount of circulating banknote to the shock in the variables of exchange rate and the number of sales terminals is more faster than other variables.
خلاصه ماشینی:
بررسي عوامل مؤثر بر تقاضاي اسکناس در ايران با استفاده از روش هم جمعي و تصحيح خطا سردار مرادي ٭و بهزاد حسني ٭٭ چکيده هدف اين پژوهش ، تحليل و بررسي سازوکار اثرگذاري برخي از متغيرهاي اقتصاد کلان شامل توليد ناخالص داخلي ، نرخ ارز، نرخ بهره ، سطح عمومي قيمت و همچنين تعداد پايانه هاي فروش به عنوان شاخص فناوري نوين مالي بر تقاضاي اسکناس در ايران است .
يافته هاي پژوهش نشان ميدهد که رابطه بلندمدت تقاضاي اسکناس با شاخص قيمت مصرف کننده و توليد ناخالص داخلي مثبت ، با نرخ ارز و تعداد پايانه هاي فروش منفي است و با نرخ بهره از نظر آماري معنادار نيست ؛ اما تقاضاي اسکناس در کوتاه مدت به نرخ ارز و حجم اسکناس دوره پيشين و اثر فصل بستگي دارد؛ همچنين ، تأثير شوکهاي مختلف بر روي حجم اسکناس با استفاده از توابع واکنش آني و روش تجزيه واريانس خطاي پيش بيني بررسي و معلوم شد که واکنش ميزان اسکناس در گردش به شوک در متغيرهاي نرخ ارز و تعداد پايانه هاي فروش نسبت به متغيرهاي ديگر سريع تر است .
کلومبا٢ (٢٠٠٩) در پژوهش خود با استفاده از داده هاي مقطعي در کشـور ايتاليـا نشـان داد کـه فناوريهاي نوين پرداخت مانند توسعه دسـتگاه هاي خـودپرداز و پايانـه فـروش بـر حجـم اسـکناس و مسکوک اثر منفي داشته ، ولي تأثير آنها بر حجم پول مثبت است ؛ همچنين ، رابطه معکوس نـرخ بهـره به عنوان هزينه فرصت نگهداري پول با تقاضاي پول و حجم اسکناس در گردش مورد تأييد قرار گرفت .